Friday, August 12, 2011

KA HMANLAI VE CHUAN (Part-I)

A thupui atang khi chuan a rei tawh hmel khawp maia, mahse a thu hmasa lama HMAN tih hi hi thluk rei lutuk lovah kan ti mai a ni ang chu. Ka lung ti leng thintu leh tun thlenga ka la mangphan thin chu ka naupan lai, kan khua a ka awm lai kha a nih ve tlat thin avangin ka tan chuan khang hun bak kha HMANLAI dang ka nei chuang si lo. Kan in hrethiam a ni ang chu.

Chingal, ZRM Jeep leh Handyman:
Nia khang hun lai te kha chuan Congrete building neih leh IAS officer nih te kha chu kan rilru ah hian a lang pha lo hrim hrim. Thingphel chhuat neiha, tuichawi nan Tuium thar lam bakah Baltin nei nih kha chuan hlimawm tak a ni. Zirtawp ni, zirtirtuten inbualfai tur an tih nia, sikul banah tuikhur lam kan pan laia, fianthlira chingal fir kan ken vau vau lai, thianten Saikhup no puana kawngvawn phaha Chhangphut sahbon leh Sahbon sen belhbawm an ken bik ni a kan rualawh zia te kha. Inbual hma leh zawh hnua tuikhur kianga Daidep tawng/vawm ringawta kan khawtlai nite kha aw…Kan khuaah Buhfai phur Jeep ZRM ngei mai lo luh ni te khan, cham hlen tura duh ngawih ngawih vang pawh nilo khan kan um nasa thin a sin. A han ding khawmuang deuh te kha chu kan hlam nasa thinin, a Bracket kua te chu kan Telephone changkang ber a ni thin a. A khu chhuahna kua te chu kan zen tle hlarh lo chauh kha a ni a. Engemaw changa Jonga lo lut te phei kha chu, a liam turte hi a lan theih chhung kha kan Tlumtea thlir tak vawng vawng a. My Aim in Life chu DRIVER tih sawi lova lantirna turin Saihlum leh Thing in Motor lem kan siam a, ko pangah kawng siam chawpin hmui vung bur khan kan VU nileng hlerh hlerh mai thin kha a ni a. Pa nei themthiam deuh te Motor Condition kha a tha a ni mai. Siam thiam ta lo chu rual U-te Tawlailir chu thing kak nen kan handyman a, kawng zawl ah kan nawra, kawng chhova kan put saka. Vawkhriak (a ke tih nal na tur) khaini bur khatin vawikhatte chu kan HIRE ve zauh chang te chu a awm. Mahse kan chuan thui poh leh kan put chhohna kawng a thui a ni mai. Perek kang bung zawng reng reng inkan nileng a, Tawlailir ke tura Fartuah leh Vang zawng reng renga kan rammut thin lai te kha…. A lo va hahthlakin a va lunglenthlak si em!

Nute hmanrua nen:
Lehkhachaih siam thiam ve ta lochu rual U-te ta bawk vawn/thlah sak turin nitla van vuaiin kan in volunteer a. A len san deuh laia Tuibur hmuamda vel, a neitute zunram thiar lai lo vawn ve chu kan allowance sang ber chu a ni tawp mai si thin. Han siam thiam ve hnu lah chuan nute khawihnun dah that lang lo thei ang berin kan sik thla a, a nih loh leh buh mal/chaw malin kan char khir bur maia. Kan la neihin daih thui hek suh , nute second-hand thiatna La-hlum thulkhung chu kan han trick a, hrui fual purin kan hum thlan dup a, kawng daih chhung kan tlan thlan tla phung mai thin. Nute lo hawn hmain la hlum chu a ngai ang chiaha dah leh hman a tul si. Lehkhachaih chhuakin, la a chhuah pui tuma zanriah ei hun a nghahhlelhawm loh thin zia te kha a lo va lungngaih thlakin a va lunglen thlak si em!

Kawtchhuah lamah:
Nute losul haw hma tual laiah kan in kawihnawk dawn. Khaile, pawl siam dawn atangin pawl duh bik nei ranin thum kan vawr/inthah a. A fair lo tan nghal. Thiante kawi ti keh nan Suan them leh thirbel chhutsawm chu kawi chhungah kan thun . Kawi-thir-thun hman awihlohna Bill pass thut changa, a ruka hmangin kan kawi duh ber mai an han nauh keh darh chuai nia, kawi dang nei tawh silo duh aia hmaa ban a tul chang te tak kha... Chu, Losul an lo haw tan ta, ka chunnu, kei atan Cindy Crow Ford ai pawh thlanawm zawk hmuak turin bak lengin kawt chhuak lungdawh lam ah ka lim phei, naupang zawng zawng mahni super hero theuhte hmuak turin kan tlankhawm. Mi nute zawng zawng hawn hnuah ka Mother teresa-i a lo lang veta. A EM karah fanghma leh Vaimin a in zeh tat ni kha chuan a hnam hrui kha in thlengin `thlah lovin ka vuan tlat zel ang a`tih hla kha a paractical-in ka hmanga. A hnungah ka pa ngei mai khan Thinglukham pu chungin a iptepui zen turin mintih nia. Khai, kawi kawm tha mi leh kawi kheh sa lo awm ruih mai ka dap fuh ni te kha chuan, ka pa leh tunlai Undertaker hi in beidawn mahse ka pa lamah ka neih zawng zawng ka thap ngamloh tak ah Berul chuk leh Sar zuk ei a ni mai. Kurt Russel te lek lek ka pa Chempui a ni mai. Maian bai (la bai loh zawka nia) leh ram chaw an rawn hawn te chu Ngal tha chakna ka pan a tih avangin kan ham tak bawrh bawrh a, chaw eikhamah kan chhuat dungah kan tlan chhin, ka Unau, ka rinna ka chak pui a ni ta ve ang, ka chak sawt tak tak a sin. A chhan chu maw ka pa`n “I chak sawt” min ti miau hek.
Ka nu Dawnfawh te kha ei loh tura chin, thar leh hawn a ni ta emaw tih hial tura ka roh laite kha, a lo va nuamin a va lunglenthlaksi em !

Mas a va nuam em!
MAS dawn tak te kha aw. Chhungte zin haw tur neih kha chuan tuktin mai hian tlailama chhungte zin ho hmuak turin kan inpuahchaha, nitla van vuaia hmuah hnuah ral hla takah tute emaw an rawn lang vau vau mai. Phur lutukin kawr thar leh engengemaw mithla chungin an lam panin kan tlan. Mahse e, “I chhungte an tel ve lo”, an tih ni kha chuan a van hrilhhai thlak teh lul em! Beidawn tawh lamah Mas dawn ni tepa an rawn tel hlauh lahin tel ta lo chhungte hrilhhai dan ngaihtuah miah lovin hlim sa lohvin kan sa-haw a.
Tin,zin haw awmna inlamah chuan naupang zawng zawng hi Chithlum leh engilo beisei in kan Conference mup mup mai thin kha a ni a. Chhungte zin haw in Sairawkherh fan tur leh Ball pui case, puanchhia leh lehkha a hnawhpuar tur min rawn hawn hlauh kha chuan thiante khan min hmu babu thin teh e. A petna tur puan pheikhawk sen, achhipa thelret awm min hawn tum phei chuan, a tuk khua kha a var har thin ngawt mai. A ni reng a, kan bun rim si, thlasik runpui thlen hma in pheikhawk dinglam ke zungpui zawnah chuan ventilation a in hawng va tawha. Mawza tel ta lo chu pheikhawk bunna chin chunglamah chuan Ar hmul a thiah theih mai awm mange tih tur hian a chat khing tlat thin. Mas tuka Levenday(?) kawrthar hak a balloon bial chi leh sei chi neih phei kha chuan a aia Mas hi a awm leh tawh chuang lo. Mas ruaitheh dawnah Tlangsam buk ah nunna thap tak meuh meuhva kan chenpui avangin levenday kawr thar pawh chu a san/sam leh ta mai si. A van pawiin a van inthlahrun thlak em ! Kawr thar kan neih leh hun tur chu naupang khawmpui chiah kha nghahfak awmchhun a ni ta. Chutih hunah chuan Mas kawr chuan kilh a nei tawh lovanga, a hma suihna a zum sei put tawh mai dawn si. Engemaw tahna tih hriat rengin a khak bur tawh mai bawk anga. Mas tih lohvah chuan he KHAWMPUI hi a ni kan Valentine`s Day ve chhun chu.
A ni, chutih hunah chuan khawmpui turin, zan riak ngei turin, mahni zawhtawk nen hotu/zirtirtu te chhawmdawl beisei ranin kan in ak chhuak ve a. Khawmpuia pakhatna niha kawr thar neihbawk te kha, a lo va nuamin a va lunglenthlak si em!

Sikul lamah ve thung:
Sikulah nise, NLUP leh MIP sem dawn vang pawh ni chuang lo khan kan thleng hma thei a sin. Tan hmain hah hnepin kan infiam hman zan phawta. Thian thenkhatin Tuithak, mahni ina engamaha kan ngaihloh, an lo ken te kha chuan engamah hmain kan han pak tan a. Piniciline bur chhinte khat kha lehkhapuan phek khatin kan han thlenga. A neitu lah-in a duh hun hunah a liak duai duai reng tih hre reng mah ila a hang hlei hlei khan kan hre tlat tawh. Puar peng pawng in chi thak kan liak si hlep hlep mai thin. Thianho kha chuan Sawhthing ro zai lep leh sunhlu sawng tawh pawh kha a tui em em zel mai tawh si.
Chawlhlawk laiin pawnchhe bawlin sikul tual zawlah naupang,mahni pate party martar pui ngam thiau khan, khang hun laia party lar ber ber PC leh Congress team kan han innuai ta mai thin a. “Keini chu Janata kan ni” inti kha chuan neutral takin tan lam an nei nghal bawk a. MPF,(Mizo Peace Forum) a symbola mupui lem an hman avanga Mu-pui Fing kan lo tih tak te khan Janata ho tan loh lam lamah khan rinna leh duhsakna an lo lantir ve mek bawk . Pet goal dawn tep ah Dar an nawn, thiante an tlanlut, goalie awm lova pet goal lah kha mahni bakin kan pawm silo, thlantla phungin kawngka-te ah kan zuang luta, zirtirtu lo lutin min hmu hman chiah. Ka hmabak chu sikul hungna tur thingtuai 10, hlam hniha sei, naktuk sikul tan hmaa neih a ni. Kamding thu chhuak a nih avangin zawm loh theih a ni lo. Pet goal dawn tep, ui lutuk vanga lut khawmuang nih nen in man lo tak a ni. Second half lah chu naktuk chawlhlawk daih a ni tawh si. Chhun chawlhah tlan hlira in thleng thakin, kut sil mang lovin bellam kan kawm ngang nganga, chaw tlang lian tawk kan lek chhuak va mai, lehlamah chinen, sikul lam kan pan leh. Arpui no hruai, a fate tana thahnemngai in min lo Ambush (lambun) a tum, Hlau chung chungin buh-lu- chuh na ve siin Arpui kan pet tak taka. Hnung lam atangin ar dang rawn fly-in ka chaw tlangah tak mai a rawh side kick. Chaw tlang a tla. Uipui in rang mang khengin a ko va tih tur lo tla chu a lo bur pui ve nghal chat. Hna hmasa ber chu ti rawh tih ngai miah lova Uipui lam theihna show chu a ni mai, van neih a siamin a phel chu kan la chang hrama. Vaivut kai lai lai kan nuai fai nawk nawk a,chi lah chu hum tui dup tawh mai si baklengin sikul run ka thleng leh thei hram. Chawlhlawk a inkhelh kha chhunzawm dawnin mi pawl la thleng lo an tam si. Chuvang alawm a tukah Second half khelh a ngaih thin ni. Hawn veleh a thingpu tura liam nghal ngai, rilru kap teuhva thut chawhnu lai te kha, a lo va lungchhiat thlakin a va lunglenthlak si em!.
Premiership aia ropui:
Taka, ka sawi hmaih tep. Kan pian hma boral tawh Tuaitea Memorial Football Tournament, Mas leh kumthar inkara kumtin an lo khelh thin, belpui inchuhin Pu Manga Team leh Pu Hranga team te inkhelh ni te kha. Engmah hmain Pu Manga team kha, a nupui Pi Chemi`n theihai kung a neih len vang leh a changa min pek ve thin avangin kan tan rum rut phawta. Parachute zar hlim lo chin chiah chiahah faisa hlawm keih tan tan chung khan thiante nen a goal hun kan nghak thap mai. Tlangau pa in Sakhi phaw khawr hmangin inkhel tan a hun tih an puang lauh lauhva, Hlingsih rah nen rifiri a lo chhuak, kan tan an chak chuan min tan, chak loh chuan min tan lo deuh tih melhin kan lo melh nghal. Pu Manga team lam, Full back ah Ku Danglova, kawnga kawr suiha, diar tial khimin, kawng dawm meuhva a ding vang mai han hmuh ina min tih thlamuan zia kha !. Mahse Ku Hluma thang-en tur, lehlam pawlin an lo sawm, goal bana chempui sat bura, iptepui banga a tlan lut ve ngawt kha chuan thinphu a ti rang kher mai. Mahse rin ngamloh beisei ruk siin tan lam an chak ta. Tlai lamah parachute zar hnuaiah lawm man sem a lo hun . Team Captain Ku Vana`n Dekchi bel lian tlang mumal nei tawh lo lek va va chungin, “Pi chiau fawr, Tuaitea Football Tournament, Champhai-sip, hip hip hip” an tih lauh lauh hnua „Phurei, Phurei, Phurei” tia khawk rum rum a kan au lai te kha, a lo va hlimawmin a va lunglenthlak si em !

Kawtchhuah lamah bawk:
Tin, heti hi a ni a, enganga laklawh lai pawh nise. Khawdaiah Hlado chham leh Tlangtlir ri kan hriat kha chuan naupang zawng zawng kha kan tlankhawm hum hum a. Hlado ah khan Vawmkhuai e tih emaw Awrvar e tih emaw kan hriat phei kha chuan Savawm tin chan loh hlaukhan kan hman hmawh zual sauh thin. Thlen veleh atangin Savawm tin chu kan duh ber kan han vuan nghal chat a, thlah zeuh kha a thiang tawh lo. Pasaltha in thleng thak in kandawm a. A zung lai tin chang kha chuan a tukah an rawn awrh chhuak lian larh mai thina. A zungte tin chan erawh chuan lawm a kim mawh deuh. Khang hun lai Savawm te khan ke tin 133 vel anlo nei thin lo kha a pawi ngawt thin mai. Pasaltha ten sa ti tha nelh nawlh min hleh hlauh tuma kan rap hnuai kan melh ngun dan em em zia leh, zan lama zawhte leh sazuin corruption an lo beih tuma a tuk zing hrilhhai thlak zia te kha , a lo va pawiin a va lunglenthlak si em !

Hmanlai YMA:
Ngaiteh, YMA Social dawn zan tlai lam atanga kan nghahhlelh thin zia te kha. YMA `C` (YMA Chhang lo ni ta) tualphiat taima hnenah lawman Grammy / Oscar chithlum an sem dawn. He tual phiah hi chawlhni tuk tin kan duty a ni tlat, Hreu leh khawlai tihfaina hmanrua, a neiin Bawng ek paih nana tangkai tak Suahdur leh Bawngtuthlawh te nen Zawlbuk nun kan hmang thin. Hming lamna bu nen thlap, awl ruk theih a nilo. Zanriah eikhama YMA Hall ah a pui a nawiin kan lawi mep mep mai le. Tan a hun ta. Tana hla Kan zotlang ram nuam tih hla ngei mai kan sa dawn. Ku Hlira Second hand tingtang, se-dar tia lawng , hrui thum nei a rawn kuah chhuak. Zai kan tan. Kan khua a Double Bass tum thiam ber Ku Thanga`n er ngang ngangin an tum thum dep dep mai te leh a hnu lama puipun nia awl ngailo khawpa nula zaithiam, kamding te kawmthlang, Ramhai buk nei Chhungpuiin Zanlai thlifim an thlawh mai chu Celine Dion te lek lek, a hun lai kha chuan a dah nil ve chiang khawp mai. Pi Thluaii in riak hovin Bittle Shoe nen rock N Roll dik tak maia Herthuli lai chuat an rawn chhir tak tak mai chuh na chang lo hria se Matallica aia album an hralh hnem loh takah a nimai. YMA`C` Nobel prize ah kei min thlang lovin ka hma chiah a thu, a pa chu sipai bang, Pu Luta, Japan ral len lai kan ngaih thlak na ber, huaisen kan tih theih em em leh Japan nula tam tak pawh khuai khema, tah tir zawih zawih tu, ral hmaa vawi tam tak thi thelha in sawi, suahdur nei Zate-a an thlan tak tum te pawh kha, a lo nuamin a va lunglenthlak em!
(He article hi Matluanga Fanai ziah ani a,ama phalna lak a chhuah ania,midang chhuah chhawng duh ten a phalna lak hmasak angai ang...)

4 comments:

pt663 said...

Ava han lunglen thlakin iva han ziak chhuak thiam em...Kohkir leh theih se tunlai kan awm dan ai hian ka la thlang hrim hrim..

mama hnamte said...

@pt663 ni e alunglen thlak asin..a ziaktupa hian athiam em a,remchang ah part II ka la tih chhuahsak leh ang, thingtlang nun tluka lo nuam kha a awm lo hial awm teh tak asin

Krista Roluahpuia said...

Ama print out ngei ka chhiar tawh tho nangin ngaihnawm ka la ti reng... Thu a thiam ka ti thar khawp mai. A mizotawng ziak pawh a dik.... An chhungkuaiin an damtlang ang chu maw...

mama hnamte said...

aw an damtlang e..tunlai hian athar a ziak leh mek e...remchang ah lo tihchhuah tum ang...i va reh ve a DBC ah Ganga nen Phy kan la mek hei..exam tur in buatsaih pahin