Tuesday, December 2, 2014

SOLAR ENERGY IN BELCHIANG ANG AW- II

(Part I kha chhunzawm ang aw..)

Solar Energy chu enge a thatna ni ta ang le? A then chuan a to si, Aizawl ah phei chuan Current kannei tha kan ti pawh ani mai thei. Athatna hi sawi dawn ila atam awm e. A hmasaber ah chuan a thlawn liau liau ani a, a tir a aman bak pek angai ve lo. A dawt leh ah Boruak chhia kan tih ang chi(air pollution) te hia siam ve lo bawk. An sawi uarber chu Renewable Energy ( Energy Kangchat ve theilo ) anih na hi ani. Petrol/Diesel te hi chu khawvel ah pawh a tlem telh telh a, a to telh telh bawk a. Solar energy hi chu Ni a sat chhung chu a ngai reng mai dawn ani,
Solar Power Plant ani emaw Solar water Heating System (Solar Geyser te an ti mai bawk a) heng te hi Ni hmang an nih avang in, ni a sat tawh phawt chuana in charge nghal zel thei a, I hmang tam emaw, hmang tlem emaw, chhun nisat ah alo in khawl khawm leh zel anga, A Bill pek ngai awm chhun chu Pathian hnena lawmthu sawi a ni mai kan ti thin.

SOLAR POWER PLANT
NI zung chakna hman tangkai pawh hi India sawrkar pawh hian angai pawimawh em em a, Subsidy te pawn a pe hnasa a, ZEDA in hma la in, tun ah phei chuan Aizawl chu Solar City ah te puang in, hma an la mek zel a.Solar City in a tum ber chu, Aizawl khawpui chhung bik ah , Kum nga hnu i.e 2018 ah chuan Solar energy leh energy efficiency ( power hmantlem, entir nan, bulb ah pawh a watt tlem CFL,LED etc hman tam ) hmang a kan energy hmantur 10% (ie56.51 Million Units )a tih tlem hi ani. Solar Power Plant lian tham chu Assembly House , New secretariat Building,AMC office, ATC College, Protective Home, Millenium centre etc ah te pawh Solar City hmalak na hian thawh ani tawh ani.
Tunah chuan kan in/chenna a kan hmantheih lam, I han hrut leh dawn ila. SPV (Solar hmanga current siamna) lam hi aliantham law lawi duh chuan, Aizawl khawchhung ah chuan , P&V Eastern engineers Bawngkawng Lunglei Road, AGNI power & electronics, Hunthar Veng leh Swastik Enterprises Chaltlang te hi, warranty te pe a servicing neitha an ni a, a rate te leh a detail te pawh an zawh chian theih reng a. Tin, Solar Inverter lam chi erawh hi chu,Subsidy rate in ( Dawr rate ni lo, Central lam ina rate an siam atangin subsidy 30% in) Aizawl Solar city Cell. AMC Building,2ndfloor ah dil theih reng a. A len leh atet duh thlan theih in a awm a, hetiang hian mahni duh ang dila form laka dil maithei ani a, recommend emaw ngailo a, thla khat vel lek chhung in a hmuh mai thei ani.

A chung ami hi tihian kan hriatthiam theihzawng in sawi ta ila, Module 1000w (1kW) Rs 127,700 a I leikhan, inverter 1000VA (1kVA) leh battery 150Ah Pali a chhawmtel anga, 700W hu lo hmaang char char pawh nila darkar li chu I daih dawn tihna a ni a. Amaherawh chu Nisa I dawn dan a zir te, I hman tam tan azir ten a hmanhunchhung hi a rei in a reilo thei bawk a. Light ringawt atan a ihman chuan a daih reikhawp ang. Tin, Computer, Tv, Fan, Mobile Charge nan etc atan te pawh I hmang thei bawk a. I in ah, inverter line hran I neih chuan emaw changeover switch I hman chuan tah khan Solar inverter kha han connect mai la, Engemaw tia ilo hman zawh palh hlauh pawn, current line pangai kha I hmang lehmai dawn ani. I electric Bill I chawi tur zat kha a tlem phah ngei ngei ang.
Tin, A hnuai lam Pathum ho hi chu , tlem in a te deuh a, amah ah hian DC LED bulb a chhawm nghal a, a zangkhai bawk a, A chhit atan ngawr ngawr hman ani deuh a, Thingtlang lam hmun Pilril, missionary quarter etc ah te hman mai tan a awlsam viau bawk.
Ti khi chuan, kan mamawh awm tawk leh kan duh ang chu kan hriatthiam theih mai ka beisei. Thenkhat chuan Inverter tha ka nei tho a, Current kan nei tha tho a pawh in ti mai thei. Ka sawisel in Solar hi hmang ngei ngei ru ka ti miah lo. Mahse entirna pakhat leh chu, Inverter kan hmanlai pawh Current kan pawh atanga charge ani a, Bill kan chawi tho a. Transformer te lo chhe palh se, ni 2/3 aral chuan inverter pawh hman theihloh chang a awm thin. Solar Inverter I hman erawh chuan, kan sawi tawh ang in, zan ah lo hmang zo pawh ni la, chhun ah a in charge leh zel dawn a, Ni alan chhung chu I thim tawh dawn lo anih chu. Tin ka tarlan bak ah hian, solar lantern kan tih mai chi te pawh ala awm bawk , dawr ah te pawh leih theih in a awm bawk.

SOLAR WATER HEATING SYSTEM (SWHS)

Solar Geyser kan tih mai Solar water Heating System (SWHS) hi in belchiang leh dawn ang hmiang, SPV hnathawh ang deuh tho khan Solar hmanga tuilumna ah pawh hian a ni a, Solar plate (Tui lo emsa tu) a awm a, tin a tuibawm (Flask ang a lumna vawng reng thei) a awm ve bawk a. Aizawl ah chuan a hma a kan sawi tak , P&V Eastern Engineers Bawngkawng Lunglei Road, Akshay Urja Shop, Zarkawt leh Swastik Enterprises, Chaltlang te hi tiang lam Mizoram pumhuapa hnathawktha chu an ni a. SWHS hi ate ber chu 100LPD ( nikhata litre za tisa thei . Litre per Day) a nia , a ai a lian 200LPD, 500LPD, 1000LPD etc a awm chho zel a. Nisat thatna hmun ah chuan 100LPD hian chhungkaw pakhat chawmzo a ngaih ani a.
SWHS hi a market rate ah chuan Rs 23000-Rs 25000 bawr vel ani a, aman erawh a quality a zir te pawn a danglam ve thei.Darkar 24 chhung chu Tuilum I nei thei dawn tihna a ni a, Thingpui tur, rawngbawlna, inbualna etc atan I duh hun hun ah i herh haw thei dawn ani. He tiangSolar hmang hian electric bill a tih tlemmai bak ah, LPG ( Rawngbawlna Gas) kan hman tam tak kha asave thei dawn ani. Entirnan, an zirchianna ahchuan SWHS 100LPD hian kumkhat chhung in 1500 kWh a save thei dawn a, chu mi chu electric bill zawng chuan kum khat ah alober ah Rs 4500-5000 save dawn tihna ani a. Kum 4-5 ah chuan a tira a man chu bill chawi thin a tlem tak atang khan I save dawn tihna ani a. SWHS hi kum 15-20 hi a life ang a ngaih ani a, chutia anih chuan alober ah Kum 10 chhung chu, tuilum athlawn in I nei thei dawn tih na ani.
Awle, sawitur a tam si, sawi dan thiam pawh ahar a, mipui vantlang in kan hriat thiam theih angzawg te, aman engkim kan hriatthiam theihzawng in kan sawi ani a. thenkhat ten , infakna ah te pawh in lo ngai mai thei a, amaherawh chu hetiang lam hi kan uar zawk nan te, kan lo hmelhriatn atan a kan buatsaih ani a. A rate te thlang a kan tarlang ani a. Mimal hlawkna leh infaksakna lam ani lo tih min lo hriatsak hram ka beisei. A hrechhiang duh leh zawh belh duh neitan emaw, in tanpui theihna a awm anih chuan mimal tak pawn theih ang tawk in ka lo hrilhfiah in ka lo pui zel dawn che u ania.