Friday, March 19, 2010

WIND ENERGY.....


Mama hnamte
Wind (thli) kan tih mai hi boruak chetvel na ti pawh in a sawithei bawk a, he thli hmang hian kawlphetha a siam thei ani tih chu kan hre fur hlawma amah erawh chu kan ram ah hian hetiang ang hmang a current siam chuah na chu sawitur kan hre lutuk awm lo e. Engpawh nise, engtin nge thli hi a lo in siama,chung thli hmang tangkai tur chuan khawi hmun te nge pawimawh tih a tlangpui in lo sawi dawn ila.
Ni (sun) in kan awmna lei alo chhun hian, chu ni zung lum chuan equator chu a rawn chhun a, chutia a rawn chhun chuan boruak chu alo lum a,amukna pawh alo tlem sawt a, alo zang ta bawk a, poles lam boruak te chu a chhun ve vak loh avang in alo vawt in a rit em em maia, chung boruak vawt te chuan boruak lum leh zang zawk te chu an awmna rawn luahlan tum in an rawn nek ta, chumi boruak chevel chu thli kan tih hi alo nita ania.Thli lo awmna chhan ber chu ni zung chakna ti ila kan sawi sual awm lo e.
Sap ho in a Local Wind an tih mai, thli thaw pangai, mizo in a chhemdam thli kan tih ang hi phaizawl hmunah leh tlangram hmun ah te a in siam chawp ve theia chu a in siam dan chu lo thlir leh lawk ila- Tuifinriat hmun zau tak leh a bul vela khawmual te chu ni chuan a chhun a,t ui ai in lei chu alo lum hma a, a hma a kan sawi ang bawk in tui finriat boruak vawt zawk te chuan khawmual lam aboruak lum leh zang zawk te chu lo nek sawn in thli thaw alo awm ta thin a.Chhun lam ah thli chu tuifinriat lam a tangin khawmual lam ah alo thaw ta thin a, zan alo nih in khawmual lum chu tuifinriat tui aiin alo dai hma zawk a, tichuan thli chu lei lam atang in tui lam ah a thaw let ve leh thung thin. Chutiang bawk intlang leh phairuam hmun ah te pawh thli thaw alo in siam thei a. Chhun alo nih in tlangsang lam te chu alo lum hma a, ruam lam boruak vawt te avang chuan thli thaw alo awm ve bawk thin ani, chutiang bawk in zan lam ah pawh thli alo thaw veleh bawk.
Kan awmna lei in ni zung (radiation) a dawn za a pahnih (2%) hi kinetic energy (energy of motion) ah a in let a. Chung zinga za a sawmthum (30%) te chu kan awmna lei ataga 1000m (1Km) huamchin a sang ah a che vel a. Thli lo thaw hi khawl hmang a mechanical energy let in, electric siam nan an lo hmang ta thin a ni. He electric lo in siam dan hi Wind Mill te an ti bawk. Thli lo thaw chu chu wind mill tla chu alo ti vira , chumi vir hmang chuan generator rotor chu ti vir in current alo insiam ta thin ani. Thli thaw te hi chak chang leh muan chang a awm thin avang in, thli thaw alo tlem huna pawh a generator chhunga rotor chu a chakdan ngaia (constant speed) a vir reng thei nan step up transmission te dah tel angai ve bawk.
India ram ah pawh Wind Mill hi an uar chho tawh hle mai a, tun ah hian khawvela Wind Energy field ah hian pa nga na ani mek a, Tirunelvelli distric Tamil Nadu ah hian a tam ber a (bus a kal chuan Nagergoil bul lawk ah kangpui sir mai ah ani a ropui tham in an vir mup mup reng ani..) 10800MW vel an pe chhuak thei ani.
Wind Mill hmang a current asiam chhuah tam thei zawng hi a hnuai a mi te ah hian a in nghat a-
· Thli thawt chak dan a zir in
· Thli in a thla chhemvir area a zir in
· A khawl in a hna thawh that dan (efficiency) a zir in
India rama thli thaw te hi darkar khat a 5km atang a 20km (5km/hr – 20km/hr) vel a chaka thaw an ni tlangpui a, north east lam bikah hian 5 km/hr vela chak thli thaw hi kan dawng tlangpui bawk.Thli thaw hi a san pawh leh achak ve telh telh a,kan awmna lei atang a 10mts vela sang ah chuan kan thli thaw dawn hi za a sawmhnih atang a sawmhnih panga (20%-25%) vel in a pung thei a , 60m vel a sang ah chuan 30%-60% vel lai in a a chak thei thung.l
Wind mill kan tih mai hian a huam zau thei hle a, Midle age hunlai atnag tawh khan an lo hmang tan daih tawh a, tuichhunchuaah atanga tui khai chhuah nan te pawh an lo hmang dai tawh thin ani. Thli hmanga electric siamdan hi a hming ah-Wind Energy conversion System (WECS), aerogenerators, Wind turbine generator emaw wind turbine te pawh an ti bawk. Wind Turbine khawl dinna tur a thil ngaituah hmasak ngai tamtak a awm a,chung zinga a pawimawh zual deuh chu lo sawi dawn I la-
· Kumtluana thla thaw chak dan-wind turbine hmanga a power siam chhuah chu thli,wind mill thla vir ah khan a in nghat nasa hle a, kumtluan deuh thaw a thli thawt that na hmun kha a pawimawh hle a ni.
· Thli thaw chu ngil tak leh hahdam taka thaw (stream and gentle flow) na thei ngei se,awmze neilo a thawtna (turbulent flow) ah chuan dah loh a tha.
· WECS kan dah na hmun tur chu, thlang chhip ah tah ni lo, a bul hnai ah, mahse hmun awih lutuk thli lo dawngsawng ah a nitur ani lo. Hetiang hmun ah hian thli thaw hi ngil tak (Horizontal) in a thaw lo thin a, Wind Turbine thla tha taka vir tur chuan a thla leh thli thaw kha a in perpendicular tur ani. Hmun sanga kan dah pawh leh thli thaw a dawngsawng tam dawn ani.
· WECS kan bunna hmun chu lei nghet tha tak ani tur ani a,a bul hnai 3km bial ah thli thaw tibuai thei thil awm lo se duhthu sam ani.
Heng a chunga kan rawn tih lan te hi wind mill din dawn angaituah leh hriat tur hmasa pawimawh zual deuh te a ni a, ziak vek dawn ila ayam in expression leh equations ziah lan ngai te a tam dawn bawk si a, mitin in kan hriat thiam thei zawng in kan han kailek ta mai a. Atul chuan a aia chiang leh kim zawk in kan la tilang leh dawn nia.