Monday, June 6, 2011

INNEIH (MARRIAGE)

Tuntum chu kerala lam atanga ka thu ziah hnuhnun ber ani dawn der mai a…englekhawle a nupui la neilo ber leh ala tlangval ber hian inneih chungchang hi ziak keuh mai teh ang..a zung nen chuan phawi thei lo mah ila tlem azawng chu han thai lang teh ang..
Mizo te hi chu hman atang tawhin nula tlangval inngaihzawnna neih hnu ah mahni duhber te leh hmangaihberte te nen runhmun a len dun kan ti thin ani a, a sap tawng tak chuan love marriage an ti a. Amaherawh chu hmun dang, vai kan tih ho ah te erawh hi chuan nu leh pa tirhluih naa innei chawp, mahni in hmel duh vang pawh nilo, nu leh pa ten chu chu kha kha a tha e an tih vanga inneih na hi nei an ni deuh vek thung, hetiang inneih na hi Arranged marriage (pragmatic marriage) an ti bawk a…Mizo te erawh hi chuan he arranged marriage hi kan do in kan duhlo ni ber in alang, hmun then khat ah chuan nu leh pa nawrhluihna a innei awm ve pheuh pheuh thin mahse la, a tlo lo leh hlu lo bikriau a hriat na hi kan nei tlat ani.
Arranged Marriage ah chuan nu leh pa ten an fanu/fapa tan an kawppui tur an zawn saka,aienna hmang te leh an theih ang tawka uluk leh fimkhura an zawn hnu ah leh an va mi hmuh nu leh pa te nena an in biakrem hnu ah,an fate chu an in hmelhriattira,tichuan chu mi hnu a chuan inhualna(engagement) te neih puiin inneihna annei choh thin. Love marriage chu sawi ngai lo in kan hre theuh awm e.A nula leh tlangval te engtin emaw kan in hre tawna,kan in kawm in kan innela ti chuan nu leh pa te hriatpuina in inneih na a awm thin ani. Khawi hi nge tha zawk ang,khawi hian nge chhungkaw thar te hlimna pe tam zawk ang tih erawh chu kei ala neilo hi chuan ka hre hauh lomaia,a nnei tawhte chhan atan dah ila tha ang? Lehlam kawng zawng chuan kan thian te vaiho pawh hi,ngaihzawngte an han nei ve a, mahse chhungten an pawmpui loh chuan duhber te nen chuan runhmun an leng dawnlo tihna a nia a,an hmangaihberte han kalsan tur te han ngaihtuah chuan an khawngaihthlak ve fu tho. Mahse anni vek biklo a,nu leh pa te zir in an ngaihzawng nupui/pasala nei te pawh an awm ve nuk tho.

Hriat ang in Mizo te chu Love marriage system hi kan hmanga,in hriatchian leh in kawm nel hnu ah inneihna kan ti thin,mahse inhre chiang lemlo a lo in ru tlan ta vawk vawk pawh an awm ve tho bawk.ka mi hriat te phei chu darkar 4 chiah an in hria a,an inru nghala,mahse hei kum sawm dawn chu an in nei ve tawh der mai…Inneihna hi a kohran dan ah dan khat na leh dan 2 na te kan han nei ve bawka.Kan customary law(hnam dan) ah hi chuan palai mipa lam in kan tir a,tichuan an in biakrem hnu ah mipa lam in nupui man atan Rs 420/- an pe a, ti chuan inneihna chu buatsaih ani ta thina.A inneihna a sum sen ngai te hi a mipa lam hian an tum tlangpuia athen te chu hmeichhe lam te nena in biakremna te pawh ani ve tho bawk. Tichuan thuamchhawm chung chang ah pawh hian,hmun thenkhat ah chuan MHIP lam in bituk nei mahse , ahmeichhe lam a zir in thuam chhawm hi chu a innghat ani ber.
Tun ah chuan,kan hmeichhelam pawh hian man neia in sawi a ,inlei anga kal hi an duh tawh vaklo niin alang,Rs 420 (vawkte man pawh zat lo) a awm hi na an ti te pawh ani ange. Amaherawh chu kerala ah kum 4 lai ka awm chhung hian inneihna ah pawh sawmtu ka ngah ve viau thian tha te zar ah,chungzinga ah chuan Muslim,Hindu leh Christian ka thiante,an farnu pasal neihna a an sum sen tlangpui ho kan tarlang ve the ang

1.Hindu nula ani a,thiamna lam ah Bpharm ania. A pasal hian hna nghet thawkin Malaysia ah a awm a ,inneihna ahmeichhe lam sumsen thenkhat te chu-

Jewelery - Rs 9 lakh
Dress - Rs 25000
Pocket money - Rs 1.3 lakh
Inneih na a,hall hman man leh
Ei leh in man .etc - Rs 75000


2.Christian nula, thiamna lam ah Degree nei ani a, A mipa hiChemical Engg a zawh hnu in Chennai ah hna nghat tak a thawk a.An inneih na a hmeichhe lam sumsen chu-
Dowry - Rs 10lakh
Jewelery - Rs 12 lakh
Dress - Rs 1.15 lakh
Pocket money - Rs 2 lakh
Inneih na a,hall hman man leh
Ei leh in man .etc - Rs 2 lakh

3.Muslim Nula, thiamna lam ah Degree nei ani a.A mipa hi Gulf lama hna thawkin a awm a,an inneihna a an sum sen ve thung chu
Dowry - Rs 2.5 lakh
Jewelery - Rs 11 lakh
Dress - Rs 50,000
Pocket money - Rs 8 lakh
Inneih na a,hall hman man leh
Ei leh in man .etc - Rs 1.5 lakh
( an vai khian a chiah2 chu ni lo mahse, an hman dan tlangpui chu ani hlawm)

A chung ami te khi Arranged marriage vek a innei anni a, hmeichhe lam sum sen khi han en ila, mipa lam tan chuan inneihna hi sumtuakna tha tak pakhat chu anih hmel viau mai. Heng an sum hman te hi amipa hnathawh azir te leh chhungte inbiakremna a zir te pawh ani a, then te chuan nuai 30 chuang te pawh an chhawm bawk. Hmannia chanchinbu a ka chhiar ah chuan heng sum te hi,amipa lam in ti tlawmin that chhuah mahse, thenkaht a hmeichhe lam chhungte zawk ngaih atha lo a,engemaw inneihna ah te tlolo a hlauhna te annei avang in an lungawilo lek lek zawk tih te pawh a awm.

Ti hian,inneih dan leh inneih na kan mizo te nena in hautak hleih zia chu kan hrethiam mai awm e. mizo mipa te hi kan lo vanduai kan ti dawn nge.kan mizo hmei chia te hi an lo vannei kan ti tawh zawk ang aw....A engpawh nise, chhungkua leh nupa hlimna hi chu sum nilo in,in hmangaihtawnna leh induhsak tawnna in hriat thiam tawnna hi a ni an ti bawka, keimahni ah hian lungawi tlang ila ..chumi nilo a kohran te leh pathian hriatpuina in 'damchhung atan' tiin kan lo in tiam ve dut dut anga,a hnu lawk ah inneih thlalak chuah hma hian kan nupui te hian min chhuahsan ang tih te pawh ahlauhawm .

mizo customary law a en duh tan HETAH

4 comments:

Samuel Putarte said...

Tha hle mai.

Krista Roluahpuia said...

Mama i ziak tha hle mai. Figure ilo tar thlap thlap a tha khawp mai. Tawngkam pawh i tlachham lo thin khawp mai. Ka rin i ang lo, i lo turu riau.....

Inneih hi a ril khawp mai. Hetiang hian i thuziak hi ka lo tawiawm ve ange- "When I see a married couple remaining true to each other, they remind me that this world is not yet forsaken by God and that marriage is instituted by God for His dwelling place".

Krista mo kan nih hi aw..... :)

Anonymous said...

A bengvarthlak takzet. Khu'ng vairama inneihna sènso an sawi hi ka hre fo va, a zât awm vel ka hriatchian phah e. An inneihna chu a lo hautak ngan ngan hle mai. Love marriage ka la thlawp zawk tho tho! Darkar 4 lek inhriaa han inrûk mai chu! Kum 10 dawn lai an innei tawh lehnghal! An inrûk tirhin hetiang chen chen an inneih an ring pha bik lo tawp ang!

Hmelthatea David said...

love marriage leh Arranged marriage hi vawikhat chu kan chai hrep tawh a, Debate ah nen, ka thian vai hote nena kan sawi hi a nuam thei fu,... 1-na kan lak ve tawh kha, haha ka hre tam chuang lo naai.... Post tha tak a ni e,...