Thursday, October 13, 2011

SBI AH CHALLAN AN KHAWIH THIAMLO

GATE -2012 (Graduate Aptitude Test in Engineering) chu kumdang ang lo takin Online hmanga registration tih tur ani a, Challan hmang in fee pek a ngaia, Bank pathum an rawn tihlan zing ah, SBI chu mizo te tan a awlber a ka hriat avangin kan thlang maia. Tichuan a pawimawh awm chu challan ah chuan a lang vek a. (A hnuai ah hian Screen no, Fee type te pawh an lo dah a,kan paste ve re re a nge..)

GATE 2012 – Application Fee Payment Challan
Last date for acceptance
of challan in bank : 24 October 2011
CASH CAN BE TENDERED AT ANY SBI BRANCH
Use CBS Screen No. : 8888
FEE Type: 16
Date of Birth:
Amount in words: Rs.525/- *
Rupees Five Hundred and Twenty Five Only.
(*Application Fees Including Bank Charges)

Tichuan nimin(12/10/11) lam ah Bawngkawn lam ah ka va kal a,mahse anni chuan an tih theih loh thu leh, Main Branch ah emaw, Dawrpui ah emaw ti zawk tur in minlo hnar ta maia. Vawin (13/10/11) lam ah Main Branch ah chuan ka va kal a, mahse tuman a tih dan an lo thiam lo a (?), An hotu hmel deuh te kan zawh in heng chu thil har anilo, challan khawihtu te hnen ah sawn va ti rawh u a ti a, Mahse, a challan lam khawihtu chuan a tihdan athiamloh thu te,a tih ngai loh thu te leh, Min puih theih dan an hriat loh thu in min lo chhang ta mai si. Tichuan Registration chu ti tha leh in Challan pekna tur Bank atan ICCI chu kan thlanga, a hmami ang tho in ka va kala, mizo tawng pawh thiamlo hmeichhia hian hawihhawm takin min lo bia a, awlsam takin min tih sak ta mai bika.
Heta kan sawiduh chhan chu, A form ah pawh Any SBI branch a in ti kuaua a, state capital ve meuh SBI Bank a thawk ten ngah nge min tihsak theih loh? Nge min buaipui sak duh lo zawk? Phai lam ah leh hmundang ah te chuan SBI a thawk te hi an fela biak an nawm teh lul nen hian ngahnge kan Zoram a SBI Banka thawk tam zawk te hi an va in duh in an va che muang thei em em bik ve a? Pitar leh Putar pui pui Customer dawr tur atan hi chuan dah lo in a thothang tha zawk thalai te hi adah thei lo maw….A bik in Bawngkawn lam a thawk pitar ho phei hi chu a ngaihna an awmlo kahwp mai..

Monday, August 15, 2011

KA HMANLAI VE CHUAN (Part-II)


Part I ti lang tawh bawk a,Part II pawh hi ti lang leh law law ang aw,,,,hmundang ah erawh ziaktupa Matluanga Fanai thu lo chuan chhuahchhawn loh ni se...

Thlarau Thianghlim hnathawh lam

Lam nun: Nia, kan naupan lai kha Zoram pum huap HARHNA thlen lai a ni a. Chu hun ropui tak mai tawng tura ka hringnun Khuanun min lo her rem sak avang khan ka thlarau chu Lalpa chungah a lawm ta em em a! A mimir kha kan kan lam suau suauva. Nula rual U deuh tawh, inleng nei rual te’n ‘E khai’ tia auvin Lalpa ropui nan a hnung back zawngin an bu zek zek mai. Mipa, a bikin pa valai deuh leh tlangval hote nek chhuah tumin an Disco khum cher cher mai thin kha a nia. A ni, naupang zawng zawngte kha thlarauva khat tlatin, in khawm turte hian dar rik hma hmain tlar hmasa ber dawttu lamtual hnaih lam sirah kut-tin kan seh nauh nauh tawh thin. Hmeichhe inkhawm zanah pawh attendance kha chu exellent a ni ringawt. Kar khatah hian inkhawm zan hi zan riat leh chawhma awmse kan ti thin teh a sin. Ni, Lam kha a nuam em a lawm. Mahse maw, thiante zinga a huai deuh berin lam hmasa ber nihna a chanloh avanga a thinthawk leh tur kan veng thawng lutuk thin kha chuan Thlarau Thianghlim kha a ti zalen lo deuh fo thin. Tin, mikhual nula hnung chiaha tlazep that thei tura hisap ran ranin, mikhual nulai’n pulpit zawn a thlen chiahah lamtual pana ar-pui-mitmen diar diar lai tak maia ka rilru ang pu mi ve bawkin min han tlakzeh khalh zauh tum te pawh khan hla lak nawn lohva a dang sak leh thuai thuai kha a nghahhlelhawm thin teh e. Ngaiteh, Biakin thlen veleh kan han tawngtai zawka, uluk lutuk maia lamtual lam panin, T-shape ngata ban phara vei thlek phei hnapin, Khuangpui rem chat chat a laichhuat chhir pheia lamtual pan chungzela Lailen pa ang maia suk phei zauh zauh mai lai taka hla lo tawp, khuang ri han fan ta raih mai thin zet kha zawng kal lam leh haw lam speed chu inthlau tak hi a ni ringawt. Khawchhak film a tel mawiin a nia kan chet ran thin ni! Khaw thenawm tlangval piangthar hlim, kar hnih liamta atanga Councillor lo ni ta lam dan style khan naupang zawng zawng hi kan in tir-a-mei-kai duah duah thin lai te kha a va nuamin a van lunglenthlak si em!

Nun Sermon:
Khatia thlarauva pawlna changa lei mite hriatphak loh nun hlimna a kan khah lai khan Sermon thupui hi rilruah hian an in sul pel zut zut maia, kan khaw kawtthler te chuan min zo mawlh lo. Kil tin leh kawi tin maiah hian Sermon thupui hrang hrang hmangin a rik hian a ri chuah chuah mai. A ngaithlatu kha an tlem zawk hial mai awmin, ngaihthlak tur ber pawh hriat a harsa hial awm e. In chhung dung chen lek lekah hian hman atanga danglam ngailo chanchintha ngei mai chu kan han thar thawh tak tak mai chu, Jeriko kulh te hi kan khawdaiah lo awm nise a chim lovang tih pawh sawi ngam a ni mawlh lo. In khawm loh zanah nise thim-hlim atangin chanchintha rusum kan thlaka, Laltin ung kher khawr, a ung lo lam keh tawh, puanbana bel tup tawh chu khaiin ‘Lei chi in ni e`, ‘Gerep hrui tak tak` tihte ngei mai thupuia hmangin a ngaithlatu awm chhun kan nu leh pa-te ho, “Rul thlahte u” han tih phiar phiar mai chu ngaihthat thlak tak hi a ni ringawt. Khawvar dawn mi mut reh thep thawp laia Luka tlangsang atanga ‘Zan hi a ral lek lek tawha, khua…’ tih thupui hmang ngei maia Jentail ho, kan pi leh pute, lam tha duh vaklo ho ngeng chhun tlang hrawih tura han tim phiar phiar mai kha chuh, a chang ve tan chauh lo chuan hriatthiam chi rual a ni mawlh lo.A tuk sikula kan han sawi khawm leh te chuan thenkhat chuan a hma zanah ringawt khan sermon vawi 13 te zu han thlak a.

Ni e, kan Behlawi rep leh Tam-um eizawh hmaa Pathian kha lokal tak ngial dawn a hriat kha chuan thahnemngaih loh theih zia a ni lova, ‘Ni thimah a chan hma leh thla thisena a chan’ hma ngeia ‘In nula tlangvalte ka thu an hril ang’ tih changchawitu tan chuan thut muan chi a ni mawlh lo. Mahse maw, mak deuh mai chu, tunlai paho piangthar, in hmun lo rama an buai reng tho si ang mi rel reng mai tura nuhovin thlarau thianghlimin an chang nu bat reng tho mai ang hian, khan hun lai pawlna kan chan san hle lai pawh khan inkawihnawk dawnah chuan FET awihloh dan hi pass thar a ngai reng tho nia. Khang lai hun, mahni tapchhak zawla ramthim kan vei ngawih ngawih lai leh mahni khaw ram pel lova martar kan in huam laite kha a va nuamin a va lunglenthlak si em!

Lenthiam rual doral :
Tisa thil lamah lut leh ta ila, Sava veh kha thisenin a thanhnan tlat. Lenthiam sirvate tah leh rumna tur kan dawn mawlh lo. Khawdaia kan vah chhuah nikhua-te hian Sairawkherh kak tur hi kan hual hnem thin a sin. Tlema suih that tur te hi kan hmu hnemin kan thlek awl lo. Tichuan, Sairawkherh thar nen, Ipte-a saihlum rit lawih tham a akin khawdaiah kan han ramchhuak a. Mahse, kal lam aiin hawn lamah ipte a ruakin a zang fe zel. Engemaw changa rual U deuh te’n sava te deuh min rawlruk chang lahin khan chhungte bulah sawi thiam a har thin teh a sin. Nu leh pate bulah chuan ‘A teuh’ leh “A hmul leng chuai’ hi a tam em em zel a, Savate kha kan ti piangsual hnem awm thing ngawt mai. Vanneih thil thuah Mitval rual zinga a tar chakvaklo deuh leh kan Saihlum a intawn fuh hlauh tum chuan, a rang a rang a tlan hawn nal nal in, Saihlum pawh tiah thathumlo, a bawp lehlam saihlumin a thlawhbo lehnghal, chhuat leia han theh thlak thum chhak mai ni te kha. Thei ila, nei ila, ngam ila Siala aih a mawi lo bik lem lo a sin. Tlema lei kan deuh hnuah, a hranpa a chhungte min tirh pawha kan kal ngam lohna tur ramhnuai pik zingah, Thlasik zingkar khawvawh lai tak maia, Tlaizawng buk hnuaia khabe sai hlak hlaka kan thut khurh hlawh hlawk laite leh sava koh nana Saihlum leh Sairawkherh kan khawn rik karh karh laite kha a lo va hreawmin a va lunglenthlak si em!

Sual vawr tawp lamah:
Zan len effect hmasa ber chu khang hun laia naupang sual nihna ber Meizial, sahdah, Khaini ilo vel a in hnamhnawih kha a ni a. Test chhin chak hun lai a ni tlat. Khami zan, ka thianpa’n thingfak 50 a a lei, Scented Khaini, a bura vai biang puar lem chuang ngei mai kan test chhin zan zet kha zawng, tihdanglamin ka awm, mahse thlarau thinghlim chan lai a mi ang chu a ni lo. Luak leh hnaptui a in mixed a, mittuiin an merger lehnghal. Dam khawchhuah zawh pawh in ring lovin, ka tel lova thiante pawnto tur leh sikul kal tur te chu mitthlaah an lang zut zut mai. Hlim san laia sermon thlakzo haw tur nen chuan khami zan ka leng haw tur chu chhim leh hmar ang mai a ni. Tlan koh ang maiin sumhmunah kan tawi khawmuang fe phawta, thih leh thih tiin kawngkhar kan si hawng rawih mai. Hlauh ang ngei ngei in a rim chuan chhungte hnar verh chhovin, thluak fan chho zelin ka lama a rawn chhuak leh kut lam a fan chhuk dan chu Pastor fanu thunun zan ai mahin kan inchhuang khur boruak chu a rip hial awm e. Meizial lah chu engemaw chen statement hmanga tlangsam hnah zuk bansanin, mi meibung changin kan hman hlel a. Paho meibung bulah khan saihlum chhar tur kha zu han awm zel a. Biak in an hnaiha, a meizial bung a sei duh tih hriain Pi Lali inkhawm kal tur chu hlui khat daih hian an rawn chhawm chhuak a. Spy hna thawkin kawng lakah hloh palh awih a ni lo. Biakin bul zunin bulah battalion chanve dawn hian lo nghakin, inkhawm bana zuk leh tur hisapa a liah hlum, Biakin hungna pal bana a tar va mai chu rang mai khengin kan han craise praise (a awmzia ka hre bik law) ta mai thin kha a ni a. Khang lai khan kan lo taima lehling zawkin a va lunglenthlak si em!

Sipai huai:
Rambuai rah chhuah zinga langsar ber pawl chu sipai hlauhna kha a ni awm e. Naupang tap thlemna ber kha a ni a. Tih, Hlauh, thawn leh ngaihsan kan fawm a. Nia, sipai an ni tlat, vai tawng in an la tawng zui bawk si. Kan zawh tawk a tlem awm tehlul nen Sipai puak phurh kha kan hlau em a sin. Pa, Block president neih ai chuan Sipai patrol lo be ding thei pa neih kha a thlanawm fe zawk. Eng anga tap tui lai pawh niin, kan tah chhan kha tha-in nawrhpui tlak khawpa thu tling pawh ni teh reng mah se,”Chu sipai” an tih tawh kha chuan inhnit hlawp hlawp chung pawhin fullstop hram kha tihmakmawh ka chunga lo tla a ni tlat. Hnawksak an ti ru ngawih ngawih tih hre ta lo chuan, an silai mawlh mai kha kan hlauva, naupang tap kap pawp mai duh hmel khan kan hmu tlat a lawm. Sipai di phur, Biri zu paha chawl hahdam mai mai pawh bang awng atangin kan bih dek dek ngam chauhva. An kal liam hnu lahin Vai rim hnim tur in team khat daih awm vel hian kan bawr nghal laih zel kha a ni a. khati taka Sipai kan lo hlau kha a lo va atthlakin a va lunglengthlak si em!

Zan pawnto:
Khai, khang hun nuam leh hlimawm lutuk kha sawi hmaih phal chi rual an ni lo. Infiamna chi hrang hrangin kan infiam a. ‘Sakei bu ka luah, a bu lum lai ka luah ka luah’ tiin chhun enga kan kawm thin kan thiante tho hlau khan baklengin kan tlan chhiaa. A ruata kan ruat Saikalak-misuala ngei mai hlau khan kawng awm chhung zawng kan tlan chhia a, na chang hria ni ila Tipaimuk road ah kan tlan duh hial awm e. Kawngin daih tawh hek suh. Pu Langa kawm karah tlan lutin, Vawkpui no nei hlim bu tak mai kan han tawn darh. Nguk nguk tiin min lo ter thei bik der silo, chhuah leh dawn lahin chuan Saikalaka kan hlau si. Tapchhak zawn kil lamah zawi muangin kan han bawkvak chho, vaivut kara uihlii’n a rang arangin khuangchawi thla emaw tiin kut sa ruai ah min lo hmang zui. Pu Langa fanu Ku Heri inleng hovin thingpui in bangin min rawn Baptis rawl nen. A sat thu sawi ngam a ni lo. Zawimuangin kawmchar lam tawlhpheiin, Pu Langa nupui, Pi Nemi`n a tunu Chemi zun a thlit lai tak mai nangching in min han ordain leh thlap. Hlau chung chunga At-hlo-hling te chu pal phei zelin thingkhawnah kan han lawn liama, Thla lah chuan min rawn melh kuau chungin chhum karah a lut tak zut zuta. Thiante kan han pawh leh meuh chuan lenghawn ar a khuang ta raih mai. ‘Tin dial e’ tia kut insuihzawmin, a tlak tlak vanduai turin vaivut kan la vawr zui. Mahni inlam theuhah tlan hawngin hlauhna bawihin min zem tan. Sumhmun thim paltlang turin sakruangah laitha a zam mawlh lo. Hla de daw atanga “Nu” tiin vawi thum el euh kan au lauh lauh hnu chuan Laltin ung tawh tak, Sermon na a ka lo khai thin ngei mai nen chuan ka Cindy chu a lo chhuak. Thlamuang awm takin a thlawhin kan han thlawk luta. Hmabak ko tak hmachhawn tur a la awm cheu. Ke sil lova mut phalloh tih chu Kumpinu thuchhuak aiin a rorum zawk. Hmanhmawh takin ke hmawr chu a bal cho chhuak tawkin kan han tleuh puat a. Tapchhakah Chhemthei rah chhana tuibur hmuamda awm vel kan in hem hnu chuan ka pawnto na suit nen chuan pawnpui kar ah kan in thawlh lut leh ta nge nge. Kha tiang zan, uihli vanga kei leh ka chhungte erawh in mutmu kan hmuh mang loh laite kha a lo va ngaihawmin a va lunglenthlak si em!

A sen chi te nen:
Heta a sen chi kan tih hi chuan kohhran sadai a thiat lova, VDP mit a ti mim hek lo. Pate ram kalin Theikhuangthlup ( Thei chhungsen kan tih mai) min rawn hawn changa thiante zingah ei bik nih lantir duh avanga hmui-hmai leh kut ilo vel han sen nalh theih dan te kha. A chhip seh hawngin thian duhsak zawng deuhte vawi hnih-khat kan han liah tir zuaia, a hang zual bik a sin aw. Sawhdawnga Theihmu rah hmin han sawha duh tawk maia a sawh-fung kan han in peh zut tawm laih laih maite khan a tuina a ti nep chuanglo mai nilovin kamsirah beng thleng rawka a sen phei ruah mai te khan nun a ti hlim zual thin. Kuhva ei chakawmna ber chu a sen bawk kha a nih avangin U-te in lengin kuhva phel min khilai zauh changte khan chil kha kan chhak zingin a rawng kha a mawi zual thin. Manlo va sen theihdan tha ber chu Fahpawl leh Hnahkiah pil khawr pawlh kha a ni tih kan chian em avangin Bekang-um-hnah te chu khawdaiah te hian kan hual fur thina, a kung rek nguk khawpin kan thel awllo. Nu le pate’n “Rulhut pai a awl” an tih avang erawh chuan duhthusamin a tui chu kan lem ngai lova, kan pik sen zuai zuai thin. Chungte avanga thei ta riauva kan in hriat laite kha a lo va atthlakin a va lunglenthlak si em !

Friday, August 12, 2011

KA HMANLAI VE CHUAN (Part-I)

A thupui atang khi chuan a rei tawh hmel khawp maia, mahse a thu hmasa lama HMAN tih hi hi thluk rei lutuk lovah kan ti mai a ni ang chu. Ka lung ti leng thintu leh tun thlenga ka la mangphan thin chu ka naupan lai, kan khua a ka awm lai kha a nih ve tlat thin avangin ka tan chuan khang hun bak kha HMANLAI dang ka nei chuang si lo. Kan in hrethiam a ni ang chu.

Chingal, ZRM Jeep leh Handyman:
Nia khang hun lai te kha chuan Congrete building neih leh IAS officer nih te kha chu kan rilru ah hian a lang pha lo hrim hrim. Thingphel chhuat neiha, tuichawi nan Tuium thar lam bakah Baltin nei nih kha chuan hlimawm tak a ni. Zirtawp ni, zirtirtuten inbualfai tur an tih nia, sikul banah tuikhur lam kan pan laia, fianthlira chingal fir kan ken vau vau lai, thianten Saikhup no puana kawngvawn phaha Chhangphut sahbon leh Sahbon sen belhbawm an ken bik ni a kan rualawh zia te kha. Inbual hma leh zawh hnua tuikhur kianga Daidep tawng/vawm ringawta kan khawtlai nite kha aw…Kan khuaah Buhfai phur Jeep ZRM ngei mai lo luh ni te khan, cham hlen tura duh ngawih ngawih vang pawh nilo khan kan um nasa thin a sin. A han ding khawmuang deuh te kha chu kan hlam nasa thinin, a Bracket kua te chu kan Telephone changkang ber a ni thin a. A khu chhuahna kua te chu kan zen tle hlarh lo chauh kha a ni a. Engemaw changa Jonga lo lut te phei kha chu, a liam turte hi a lan theih chhung kha kan Tlumtea thlir tak vawng vawng a. My Aim in Life chu DRIVER tih sawi lova lantirna turin Saihlum leh Thing in Motor lem kan siam a, ko pangah kawng siam chawpin hmui vung bur khan kan VU nileng hlerh hlerh mai thin kha a ni a. Pa nei themthiam deuh te Motor Condition kha a tha a ni mai. Siam thiam ta lo chu rual U-te Tawlailir chu thing kak nen kan handyman a, kawng zawl ah kan nawra, kawng chhova kan put saka. Vawkhriak (a ke tih nal na tur) khaini bur khatin vawikhatte chu kan HIRE ve zauh chang te chu a awm. Mahse kan chuan thui poh leh kan put chhohna kawng a thui a ni mai. Perek kang bung zawng reng reng inkan nileng a, Tawlailir ke tura Fartuah leh Vang zawng reng renga kan rammut thin lai te kha…. A lo va hahthlakin a va lunglenthlak si em!

Nute hmanrua nen:
Lehkhachaih siam thiam ve ta lochu rual U-te ta bawk vawn/thlah sak turin nitla van vuaiin kan in volunteer a. A len san deuh laia Tuibur hmuamda vel, a neitute zunram thiar lai lo vawn ve chu kan allowance sang ber chu a ni tawp mai si thin. Han siam thiam ve hnu lah chuan nute khawihnun dah that lang lo thei ang berin kan sik thla a, a nih loh leh buh mal/chaw malin kan char khir bur maia. Kan la neihin daih thui hek suh , nute second-hand thiatna La-hlum thulkhung chu kan han trick a, hrui fual purin kan hum thlan dup a, kawng daih chhung kan tlan thlan tla phung mai thin. Nute lo hawn hmain la hlum chu a ngai ang chiaha dah leh hman a tul si. Lehkhachaih chhuakin, la a chhuah pui tuma zanriah ei hun a nghahhlelhawm loh thin zia te kha a lo va lungngaih thlakin a va lunglen thlak si em!

Kawtchhuah lamah:
Nute losul haw hma tual laiah kan in kawihnawk dawn. Khaile, pawl siam dawn atangin pawl duh bik nei ranin thum kan vawr/inthah a. A fair lo tan nghal. Thiante kawi ti keh nan Suan them leh thirbel chhutsawm chu kawi chhungah kan thun . Kawi-thir-thun hman awihlohna Bill pass thut changa, a ruka hmangin kan kawi duh ber mai an han nauh keh darh chuai nia, kawi dang nei tawh silo duh aia hmaa ban a tul chang te tak kha... Chu, Losul an lo haw tan ta, ka chunnu, kei atan Cindy Crow Ford ai pawh thlanawm zawk hmuak turin bak lengin kawt chhuak lungdawh lam ah ka lim phei, naupang zawng zawng mahni super hero theuhte hmuak turin kan tlankhawm. Mi nute zawng zawng hawn hnuah ka Mother teresa-i a lo lang veta. A EM karah fanghma leh Vaimin a in zeh tat ni kha chuan a hnam hrui kha in thlengin `thlah lovin ka vuan tlat zel ang a`tih hla kha a paractical-in ka hmanga. A hnungah ka pa ngei mai khan Thinglukham pu chungin a iptepui zen turin mintih nia. Khai, kawi kawm tha mi leh kawi kheh sa lo awm ruih mai ka dap fuh ni te kha chuan, ka pa leh tunlai Undertaker hi in beidawn mahse ka pa lamah ka neih zawng zawng ka thap ngamloh tak ah Berul chuk leh Sar zuk ei a ni mai. Kurt Russel te lek lek ka pa Chempui a ni mai. Maian bai (la bai loh zawka nia) leh ram chaw an rawn hawn te chu Ngal tha chakna ka pan a tih avangin kan ham tak bawrh bawrh a, chaw eikhamah kan chhuat dungah kan tlan chhin, ka Unau, ka rinna ka chak pui a ni ta ve ang, ka chak sawt tak tak a sin. A chhan chu maw ka pa`n “I chak sawt” min ti miau hek.
Ka nu Dawnfawh te kha ei loh tura chin, thar leh hawn a ni ta emaw tih hial tura ka roh laite kha, a lo va nuamin a va lunglenthlaksi em !

Mas a va nuam em!
MAS dawn tak te kha aw. Chhungte zin haw tur neih kha chuan tuktin mai hian tlailama chhungte zin ho hmuak turin kan inpuahchaha, nitla van vuaia hmuah hnuah ral hla takah tute emaw an rawn lang vau vau mai. Phur lutukin kawr thar leh engengemaw mithla chungin an lam panin kan tlan. Mahse e, “I chhungte an tel ve lo”, an tih ni kha chuan a van hrilhhai thlak teh lul em! Beidawn tawh lamah Mas dawn ni tepa an rawn tel hlauh lahin tel ta lo chhungte hrilhhai dan ngaihtuah miah lovin hlim sa lohvin kan sa-haw a.
Tin,zin haw awmna inlamah chuan naupang zawng zawng hi Chithlum leh engilo beisei in kan Conference mup mup mai thin kha a ni a. Chhungte zin haw in Sairawkherh fan tur leh Ball pui case, puanchhia leh lehkha a hnawhpuar tur min rawn hawn hlauh kha chuan thiante khan min hmu babu thin teh e. A petna tur puan pheikhawk sen, achhipa thelret awm min hawn tum phei chuan, a tuk khua kha a var har thin ngawt mai. A ni reng a, kan bun rim si, thlasik runpui thlen hma in pheikhawk dinglam ke zungpui zawnah chuan ventilation a in hawng va tawha. Mawza tel ta lo chu pheikhawk bunna chin chunglamah chuan Ar hmul a thiah theih mai awm mange tih tur hian a chat khing tlat thin. Mas tuka Levenday(?) kawrthar hak a balloon bial chi leh sei chi neih phei kha chuan a aia Mas hi a awm leh tawh chuang lo. Mas ruaitheh dawnah Tlangsam buk ah nunna thap tak meuh meuhva kan chenpui avangin levenday kawr thar pawh chu a san/sam leh ta mai si. A van pawiin a van inthlahrun thlak em ! Kawr thar kan neih leh hun tur chu naupang khawmpui chiah kha nghahfak awmchhun a ni ta. Chutih hunah chuan Mas kawr chuan kilh a nei tawh lovanga, a hma suihna a zum sei put tawh mai dawn si. Engemaw tahna tih hriat rengin a khak bur tawh mai bawk anga. Mas tih lohvah chuan he KHAWMPUI hi a ni kan Valentine`s Day ve chhun chu.
A ni, chutih hunah chuan khawmpui turin, zan riak ngei turin, mahni zawhtawk nen hotu/zirtirtu te chhawmdawl beisei ranin kan in ak chhuak ve a. Khawmpuia pakhatna niha kawr thar neihbawk te kha, a lo va nuamin a va lunglenthlak si em!

Sikul lamah ve thung:
Sikulah nise, NLUP leh MIP sem dawn vang pawh ni chuang lo khan kan thleng hma thei a sin. Tan hmain hah hnepin kan infiam hman zan phawta. Thian thenkhatin Tuithak, mahni ina engamaha kan ngaihloh, an lo ken te kha chuan engamah hmain kan han pak tan a. Piniciline bur chhinte khat kha lehkhapuan phek khatin kan han thlenga. A neitu lah-in a duh hun hunah a liak duai duai reng tih hre reng mah ila a hang hlei hlei khan kan hre tlat tawh. Puar peng pawng in chi thak kan liak si hlep hlep mai thin. Thianho kha chuan Sawhthing ro zai lep leh sunhlu sawng tawh pawh kha a tui em em zel mai tawh si.
Chawlhlawk laiin pawnchhe bawlin sikul tual zawlah naupang,mahni pate party martar pui ngam thiau khan, khang hun laia party lar ber ber PC leh Congress team kan han innuai ta mai thin a. “Keini chu Janata kan ni” inti kha chuan neutral takin tan lam an nei nghal bawk a. MPF,(Mizo Peace Forum) a symbola mupui lem an hman avanga Mu-pui Fing kan lo tih tak te khan Janata ho tan loh lam lamah khan rinna leh duhsakna an lo lantir ve mek bawk . Pet goal dawn tep ah Dar an nawn, thiante an tlanlut, goalie awm lova pet goal lah kha mahni bakin kan pawm silo, thlantla phungin kawngka-te ah kan zuang luta, zirtirtu lo lutin min hmu hman chiah. Ka hmabak chu sikul hungna tur thingtuai 10, hlam hniha sei, naktuk sikul tan hmaa neih a ni. Kamding thu chhuak a nih avangin zawm loh theih a ni lo. Pet goal dawn tep, ui lutuk vanga lut khawmuang nih nen in man lo tak a ni. Second half lah chu naktuk chawlhlawk daih a ni tawh si. Chhun chawlhah tlan hlira in thleng thakin, kut sil mang lovin bellam kan kawm ngang nganga, chaw tlang lian tawk kan lek chhuak va mai, lehlamah chinen, sikul lam kan pan leh. Arpui no hruai, a fate tana thahnemngai in min lo Ambush (lambun) a tum, Hlau chung chungin buh-lu- chuh na ve siin Arpui kan pet tak taka. Hnung lam atangin ar dang rawn fly-in ka chaw tlangah tak mai a rawh side kick. Chaw tlang a tla. Uipui in rang mang khengin a ko va tih tur lo tla chu a lo bur pui ve nghal chat. Hna hmasa ber chu ti rawh tih ngai miah lova Uipui lam theihna show chu a ni mai, van neih a siamin a phel chu kan la chang hrama. Vaivut kai lai lai kan nuai fai nawk nawk a,chi lah chu hum tui dup tawh mai si baklengin sikul run ka thleng leh thei hram. Chawlhlawk a inkhelh kha chhunzawm dawnin mi pawl la thleng lo an tam si. Chuvang alawm a tukah Second half khelh a ngaih thin ni. Hawn veleh a thingpu tura liam nghal ngai, rilru kap teuhva thut chawhnu lai te kha, a lo va lungchhiat thlakin a va lunglenthlak si em!.
Premiership aia ropui:
Taka, ka sawi hmaih tep. Kan pian hma boral tawh Tuaitea Memorial Football Tournament, Mas leh kumthar inkara kumtin an lo khelh thin, belpui inchuhin Pu Manga Team leh Pu Hranga team te inkhelh ni te kha. Engmah hmain Pu Manga team kha, a nupui Pi Chemi`n theihai kung a neih len vang leh a changa min pek ve thin avangin kan tan rum rut phawta. Parachute zar hlim lo chin chiah chiahah faisa hlawm keih tan tan chung khan thiante nen a goal hun kan nghak thap mai. Tlangau pa in Sakhi phaw khawr hmangin inkhel tan a hun tih an puang lauh lauhva, Hlingsih rah nen rifiri a lo chhuak, kan tan an chak chuan min tan, chak loh chuan min tan lo deuh tih melhin kan lo melh nghal. Pu Manga team lam, Full back ah Ku Danglova, kawnga kawr suiha, diar tial khimin, kawng dawm meuhva a ding vang mai han hmuh ina min tih thlamuan zia kha !. Mahse Ku Hluma thang-en tur, lehlam pawlin an lo sawm, goal bana chempui sat bura, iptepui banga a tlan lut ve ngawt kha chuan thinphu a ti rang kher mai. Mahse rin ngamloh beisei ruk siin tan lam an chak ta. Tlai lamah parachute zar hnuaiah lawm man sem a lo hun . Team Captain Ku Vana`n Dekchi bel lian tlang mumal nei tawh lo lek va va chungin, “Pi chiau fawr, Tuaitea Football Tournament, Champhai-sip, hip hip hip” an tih lauh lauh hnua „Phurei, Phurei, Phurei” tia khawk rum rum a kan au lai te kha, a lo va hlimawmin a va lunglenthlak si em !

Kawtchhuah lamah bawk:
Tin, heti hi a ni a, enganga laklawh lai pawh nise. Khawdaiah Hlado chham leh Tlangtlir ri kan hriat kha chuan naupang zawng zawng kha kan tlankhawm hum hum a. Hlado ah khan Vawmkhuai e tih emaw Awrvar e tih emaw kan hriat phei kha chuan Savawm tin chan loh hlaukhan kan hman hmawh zual sauh thin. Thlen veleh atangin Savawm tin chu kan duh ber kan han vuan nghal chat a, thlah zeuh kha a thiang tawh lo. Pasaltha in thleng thak in kandawm a. A zung lai tin chang kha chuan a tukah an rawn awrh chhuak lian larh mai thina. A zungte tin chan erawh chuan lawm a kim mawh deuh. Khang hun lai Savawm te khan ke tin 133 vel anlo nei thin lo kha a pawi ngawt thin mai. Pasaltha ten sa ti tha nelh nawlh min hleh hlauh tuma kan rap hnuai kan melh ngun dan em em zia leh, zan lama zawhte leh sazuin corruption an lo beih tuma a tuk zing hrilhhai thlak zia te kha , a lo va pawiin a va lunglenthlak si em !

Hmanlai YMA:
Ngaiteh, YMA Social dawn zan tlai lam atanga kan nghahhlelh thin zia te kha. YMA `C` (YMA Chhang lo ni ta) tualphiat taima hnenah lawman Grammy / Oscar chithlum an sem dawn. He tual phiah hi chawlhni tuk tin kan duty a ni tlat, Hreu leh khawlai tihfaina hmanrua, a neiin Bawng ek paih nana tangkai tak Suahdur leh Bawngtuthlawh te nen Zawlbuk nun kan hmang thin. Hming lamna bu nen thlap, awl ruk theih a nilo. Zanriah eikhama YMA Hall ah a pui a nawiin kan lawi mep mep mai le. Tan a hun ta. Tana hla Kan zotlang ram nuam tih hla ngei mai kan sa dawn. Ku Hlira Second hand tingtang, se-dar tia lawng , hrui thum nei a rawn kuah chhuak. Zai kan tan. Kan khua a Double Bass tum thiam ber Ku Thanga`n er ngang ngangin an tum thum dep dep mai te leh a hnu lama puipun nia awl ngailo khawpa nula zaithiam, kamding te kawmthlang, Ramhai buk nei Chhungpuiin Zanlai thlifim an thlawh mai chu Celine Dion te lek lek, a hun lai kha chuan a dah nil ve chiang khawp mai. Pi Thluaii in riak hovin Bittle Shoe nen rock N Roll dik tak maia Herthuli lai chuat an rawn chhir tak tak mai chuh na chang lo hria se Matallica aia album an hralh hnem loh takah a nimai. YMA`C` Nobel prize ah kei min thlang lovin ka hma chiah a thu, a pa chu sipai bang, Pu Luta, Japan ral len lai kan ngaih thlak na ber, huaisen kan tih theih em em leh Japan nula tam tak pawh khuai khema, tah tir zawih zawih tu, ral hmaa vawi tam tak thi thelha in sawi, suahdur nei Zate-a an thlan tak tum te pawh kha, a lo nuamin a va lunglenthlak em!
(He article hi Matluanga Fanai ziah ani a,ama phalna lak a chhuah ania,midang chhuah chhawng duh ten a phalna lak hmasak angai ang...)

Monday, June 6, 2011

INNEIH (MARRIAGE)

Tuntum chu kerala lam atanga ka thu ziah hnuhnun ber ani dawn der mai a…englekhawle a nupui la neilo ber leh ala tlangval ber hian inneih chungchang hi ziak keuh mai teh ang..a zung nen chuan phawi thei lo mah ila tlem azawng chu han thai lang teh ang..
Mizo te hi chu hman atang tawhin nula tlangval inngaihzawnna neih hnu ah mahni duhber te leh hmangaihberte te nen runhmun a len dun kan ti thin ani a, a sap tawng tak chuan love marriage an ti a. Amaherawh chu hmun dang, vai kan tih ho ah te erawh hi chuan nu leh pa tirhluih naa innei chawp, mahni in hmel duh vang pawh nilo, nu leh pa ten chu chu kha kha a tha e an tih vanga inneih na hi nei an ni deuh vek thung, hetiang inneih na hi Arranged marriage (pragmatic marriage) an ti bawk a…Mizo te erawh hi chuan he arranged marriage hi kan do in kan duhlo ni ber in alang, hmun then khat ah chuan nu leh pa nawrhluihna a innei awm ve pheuh pheuh thin mahse la, a tlo lo leh hlu lo bikriau a hriat na hi kan nei tlat ani.
Arranged Marriage ah chuan nu leh pa ten an fanu/fapa tan an kawppui tur an zawn saka,aienna hmang te leh an theih ang tawka uluk leh fimkhura an zawn hnu ah leh an va mi hmuh nu leh pa te nena an in biakrem hnu ah,an fate chu an in hmelhriattira,tichuan chu mi hnu a chuan inhualna(engagement) te neih puiin inneihna annei choh thin. Love marriage chu sawi ngai lo in kan hre theuh awm e.A nula leh tlangval te engtin emaw kan in hre tawna,kan in kawm in kan innela ti chuan nu leh pa te hriatpuina in inneih na a awm thin ani. Khawi hi nge tha zawk ang,khawi hian nge chhungkaw thar te hlimna pe tam zawk ang tih erawh chu kei ala neilo hi chuan ka hre hauh lomaia,a nnei tawhte chhan atan dah ila tha ang? Lehlam kawng zawng chuan kan thian te vaiho pawh hi,ngaihzawngte an han nei ve a, mahse chhungten an pawmpui loh chuan duhber te nen chuan runhmun an leng dawnlo tihna a nia a,an hmangaihberte han kalsan tur te han ngaihtuah chuan an khawngaihthlak ve fu tho. Mahse anni vek biklo a,nu leh pa te zir in an ngaihzawng nupui/pasala nei te pawh an awm ve nuk tho.

Hriat ang in Mizo te chu Love marriage system hi kan hmanga,in hriatchian leh in kawm nel hnu ah inneihna kan ti thin,mahse inhre chiang lemlo a lo in ru tlan ta vawk vawk pawh an awm ve tho bawk.ka mi hriat te phei chu darkar 4 chiah an in hria a,an inru nghala,mahse hei kum sawm dawn chu an in nei ve tawh der mai…Inneihna hi a kohran dan ah dan khat na leh dan 2 na te kan han nei ve bawka.Kan customary law(hnam dan) ah hi chuan palai mipa lam in kan tir a,tichuan an in biakrem hnu ah mipa lam in nupui man atan Rs 420/- an pe a, ti chuan inneihna chu buatsaih ani ta thina.A inneihna a sum sen ngai te hi a mipa lam hian an tum tlangpuia athen te chu hmeichhe lam te nena in biakremna te pawh ani ve tho bawk. Tichuan thuamchhawm chung chang ah pawh hian,hmun thenkhat ah chuan MHIP lam in bituk nei mahse , ahmeichhe lam a zir in thuam chhawm hi chu a innghat ani ber.
Tun ah chuan,kan hmeichhelam pawh hian man neia in sawi a ,inlei anga kal hi an duh tawh vaklo niin alang,Rs 420 (vawkte man pawh zat lo) a awm hi na an ti te pawh ani ange. Amaherawh chu kerala ah kum 4 lai ka awm chhung hian inneihna ah pawh sawmtu ka ngah ve viau thian tha te zar ah,chungzinga ah chuan Muslim,Hindu leh Christian ka thiante,an farnu pasal neihna a an sum sen tlangpui ho kan tarlang ve the ang

1.Hindu nula ani a,thiamna lam ah Bpharm ania. A pasal hian hna nghet thawkin Malaysia ah a awm a ,inneihna ahmeichhe lam sumsen thenkhat te chu-

Jewelery - Rs 9 lakh
Dress - Rs 25000
Pocket money - Rs 1.3 lakh
Inneih na a,hall hman man leh
Ei leh in man .etc - Rs 75000


2.Christian nula, thiamna lam ah Degree nei ani a, A mipa hiChemical Engg a zawh hnu in Chennai ah hna nghat tak a thawk a.An inneih na a hmeichhe lam sumsen chu-
Dowry - Rs 10lakh
Jewelery - Rs 12 lakh
Dress - Rs 1.15 lakh
Pocket money - Rs 2 lakh
Inneih na a,hall hman man leh
Ei leh in man .etc - Rs 2 lakh

3.Muslim Nula, thiamna lam ah Degree nei ani a.A mipa hi Gulf lama hna thawkin a awm a,an inneihna a an sum sen ve thung chu
Dowry - Rs 2.5 lakh
Jewelery - Rs 11 lakh
Dress - Rs 50,000
Pocket money - Rs 8 lakh
Inneih na a,hall hman man leh
Ei leh in man .etc - Rs 1.5 lakh
( an vai khian a chiah2 chu ni lo mahse, an hman dan tlangpui chu ani hlawm)

A chung ami te khi Arranged marriage vek a innei anni a, hmeichhe lam sum sen khi han en ila, mipa lam tan chuan inneihna hi sumtuakna tha tak pakhat chu anih hmel viau mai. Heng an sum hman te hi amipa hnathawh azir te leh chhungte inbiakremna a zir te pawh ani a, then te chuan nuai 30 chuang te pawh an chhawm bawk. Hmannia chanchinbu a ka chhiar ah chuan heng sum te hi,amipa lam in ti tlawmin that chhuah mahse, thenkaht a hmeichhe lam chhungte zawk ngaih atha lo a,engemaw inneihna ah te tlolo a hlauhna te annei avang in an lungawilo lek lek zawk tih te pawh a awm.

Ti hian,inneih dan leh inneih na kan mizo te nena in hautak hleih zia chu kan hrethiam mai awm e. mizo mipa te hi kan lo vanduai kan ti dawn nge.kan mizo hmei chia te hi an lo vannei kan ti tawh zawk ang aw....A engpawh nise, chhungkua leh nupa hlimna hi chu sum nilo in,in hmangaihtawnna leh induhsak tawnna in hriat thiam tawnna hi a ni an ti bawka, keimahni ah hian lungawi tlang ila ..chumi nilo a kohran te leh pathian hriatpuina in 'damchhung atan' tiin kan lo in tiam ve dut dut anga,a hnu lawk ah inneih thlalak chuah hma hian kan nupui te hian min chhuahsan ang tih te pawh ahlauhawm .

mizo customary law a en duh tan HETAH

Sunday, June 5, 2011

KERALA CHHUK THU

Han ti hluai dawn ila tu pawi sawi hlauh lam ai chuan,naute ho hian min nui hrep ang tih ka hlau angreng bawk sia..Englekhawle kum 4 chu lo liam tawh mahse ka hril nawn leh teh ang,khang kan tan hun pawimawh tak mai thian tha tak pahnih Ruata leh Jimmy te nena kan hun tawn kha…

Rel Ticket kan la
Kal hun kan han hnaih chho a,la in hmu miah lo kha rel ticket inlak kepte kha angaia, Rel ticket la a ka kal hma hian jimmy anen ahma in vawikhat kan in hmu tawh a, chutia bazaar bungkawn lam pana ke a ka kal hnak hnak lai chuan mipa samkir nihliap dum keng sa pan deuh hian bus tawt tawk atang chian min lo ko lauh lauh a, ani kan enthin ka se mai lo,chutah Thianpa jimmy alo ni in, vawikhat Bawngkawn SBI a kan in hmuhzawk bak kha in hmu leh ta hek lo ,ka lo hrelo hman lek lek alo ni a..Ani nen chuan ticket la in kan kal ta a, Rel chuan chu sawi lo,Rel lu pawh la hmu lo tan chuan sleeper leh Ac kan hre hrang hek lo, 2AC chu kan 3 tan kan la ta rawih mai a, tichuan mahni khawlam ah chuan ka hawsan ta a.15 aug 2007 kah Gauhati tanga kan rel chhuah ni tih kha chu nitin khan beng ah hian a ri nawn tluk tluk tawh mai ani.
Intawhkhawm leh zoram chhuahsan
Phone lam ah te thian te nen chuan in bia in a vawikhat na atan inhmuhkhawm kan rawt a.Zion street a Zarkawt MUP chawlhbuk sak ah khan zing dar 10 ah in hmu ang u tiin thu kan ti thlu ta a. Zing dar 10 hma in ka thleng pheia, Tumah an lo la awmlo a, Ruata ka phone a lo thlen tep tawh thu in min chhanga,Jimmya kan be leh a Dinthar veng ah apu te in ah ariak a kan lo zawt dawnnia an ti a,,,Ruata chu a hai a hai rual in ,ral atang chua arawn khi phei sun sun a.kan in kawm fe hnu ah chuan Jimmya chu tukhum sam rawn zut nuah nuah chung in darkar khat vel kan nghah hnu ah alo thleng ve ta hram a. A tuk tuk leha Aizawl chhuahsan ni ani tawh a, tlai lotur a kan in chah lawm lawm hnu chuan kan in tha then ta a.
Kan kal hma Sunday hian Andrewa nu ten leng ah min sawm a, Ruata nu te nena kan han kal chu an lo fel khawpa,thlalak te min lo hmuh in,kerala lam chanchin te min lo silh a, Ruata phei kha chuan kan senior nula te hming kha ahre lawksa vek nghe nghe a. kan chhuah tlai ani tawh dawn a, Millennium centre bul atang chuak tur kan nia, Durtlang lama kal tho tur kan nih avang in Jimmya chuan an in awmna te min hrilh a, min lo chan tur thu a sawi, kan han in hlan fel hnu kal ahun chuan kan han thu dawn a, kan seat ah chuan vaiho an lo thu tlat mai, ani kan chuanna Sumo lo zawk tur ah kan bungrua kanlo hlang chu ni in ,kal hun tawh ah kan inhlang thla leha, pakhat zawk ah chuan kan in dah leh ta a..Leitan kawng kan tlan chhuak durtlang kan phei zeal tih ah Jimmya’n min lo channa awm a sawi kan thlen phei dawn tih ah chuan,kawng sir ah mi an lo awm nuala, silpaulene pawl alo in zara, YMa thuthleng leh Dekchi lian te a lo awm nual bawk si, saw chu mithi an awm aniang tiin zawimuang in driver chuan a khalh phei a, a zawn kan thleng chu anlo phar ta suau maia ,an phu ta mur mur a ni mithi ni lo kan thianpa Kerala lama kal tur chu a thenawm khawveng ten an lo thlah chu ni in..sawi thui lo mai ang sawi tur tam lutuk, Vairengte Gate kan pel dawna, zanlaiah Mizoram thlahnan ti akan han kuk ruih ruih mai te..Shillong pelh chuan mizo nula an tlem tawh ania an tih vang a,shillong khaw chhunga mizo nula hmel tawh phawt chhaih thlak te kha chu sawi thui lo mai ang,a lo nuam dangdai emai…..

Gauhati chhuahsan leh Rel chuan
Kan thiannu pa te awmna hotel Lamka Hotel lam ah chuan kan in suan phei a,single room a khum chu la chhuak in kan pathum in room chu kan la a, A room thenawm nen Plywood mai a inping dang ani bawka,room lehlam nula aw chu hriat loh chi rual ani lo..engang hmel nge annih tih hriat nana darthlalang hmanga en tum leh bang lawn, tu ten emaw an han apply a,Spiderman a an tan hnu kha chuan thenawm nula room a, luhna password kha chu an hre hma khawp mai..Enggineer zir tur nih avang khan nula mikhual na na kha chu biak huai an lo awl khawp maia ,lehkah te deng ho in zan kha chu alo ral leh ta mai a..
A tuk zing ah Rel station pan chuan kan chhuak a ,kan chuanna compartment te kan hmuh hnu akan han thu fel ta chu ani,AC tukverh kha ahawn theih loh tih hi kan ring lo hrim hrim, reife tukverh hawnna kan zawnga kan dap hmuzo lo, chuatah chung lam ah Emergency Brake pawhna lo awm leh bawk ..enge anih kan hre lo, kan thu tlukna ah kha chuan Kan zin rei dawn sia enge maw ban vel sawizawi na atan a tih aniang tih kha ani..Kan chuak tana, kan Hindi tawngkam bungraw neih thlumber leh hlauhawm ber kha chu, kitna leh nahi kha ani a, kan hriamhrei neih hlauhawm ber leh kan in nghahna awm chhunchu Ruata chemte kawih thleh theih kha ani…zing dar 9 atang lunch nghaka riltam tawh tan kha chuan chhun dar 12 kha ari har thei khawp mai…zan hmasa ber kan han hmang tana ,chhungten in bungrua kha muthil san veksu mipakhat tal in menpui ru an tih kha kan hre reng ani chek ang chu.. zinglam dar 2 chho ah chuan ‘mama ,bungrua veng in tho ve tawh rawh kamut chhuak tawh’ bengbul ah rawn ti su su mai kha chu a nuihzatthalk lemloh khawp mai…Chaw kan chah apiang in extra rice pack 2 vel chah angai ziah bawk te kha alo nuam mai mai..
Ni hnihna kan tlan mek a,kei lah pek ka chhun mutho hlim tih tak ah, ka ban kham sawizawi nan ti in darthlalang chunga pawhna awm chu kan pawh pawp mai a, a ri sur sura rel ading tamai,chutah le’ hmm exer lakna anilo ngat mai tih leh muthil der angai nghala , vanneia siam in min man chhuak lo kha ka vannei phian e..Mp3 player lah neive hek lo I,ruata BenQ Handset sen,hla 5 chiah leng kha kawng tluan in kan play thla a, jimpuia phei kha chuan alo bye heart vek nghe nghe a…Ni thumna ah chuan Kerala kan lut tawh bawka, chutah sipai doctor te nupa chuan kerala lam thil eitur an siam chu duhsak tak in min pe a, mahse thurawn kan lo dawn lawk,’rel ah mi thil pek engmah eiloh tur ,tur(poison) pawh an telh ru thei’ tih kha se reng in athen te chuan ei ngam lo in Toilet lam ah te kan lo va paih bawk a….
Ka sawithui a,sawitur atam ,a hne awm palh ange duhtawk dawn mai ang,Eli te zama te ho in an chhiar peih lo pal hang. Trivandrum kan thleng athen in rel an rui, OM tourist home Auto in kan phei room alo awmlo,putar pakhat in Prasant Hotel aristo junction mi min kawhhmuh hlauh mai ,kan lom lutuk in Rs 5 kan pe nghe nghe..
( He thu hi,kerala mizo engg zirlai ten Phurchangchangly chanchinbu LUNGLEN kan buatsaih thina,Tun tum hian kan pual,final year te tana tih nia ,ka batch mate te nen a kan chhukthlak chungchang ka thailan kan share anih hi.....)

Wednesday, June 1, 2011

Thlawhna ah ka chuang ve a - Part 2

( ahmasa in part 2 hi part 1 nen akar ahla deuha,part 1 en let leh duh tan HETAH )

Chutia thlawhnaa kan han thlawk tan chiah mai , lei hipna in min han hip lai vel chu nuam tak ani,tu emaw chuan sawi se a aia nuam thil pakhat chauh a awm ati hial mai thei …Hmeichhe chhelo deuh ka bulah thu se, abik takin ka hmeichhe tawn thar te kha lo thu hlauh se ti a beisei taka ka nghah lai chuan Mipa pakhat Pune lam kal tur nen kan thu tlang ta hlauh a. Ka vawikhat chuanna ania tih kha ka sawi hreh si ,mahse engkim kha ka tan chuan thil thar kha ni bawksi, tukverh bulah ka thu a,ka mobile in a video ngat ten kan la nghe nghe a, Chhum kha a zing tam angreng na a, kan tet laia kan lo zir thin Mizoram chu changkha ang ani tih te pawh kha atak in kan hmu thei a, riru a lo lang chu,kan Pi leh put e thlang an lo tlak khan thlem in la kal thla thui deuh se phaizawl leilet ah te hian kana wm ve anga, kan tan pawh chakkhai ilo dap alo awlsam awm zawk sia te kan ti rilru a. kan hlaphuahthiam ten Kan zotlang ramnuam an lo ti pawh hi a dikna mual mual chu awm mahse changkanna lam ah kan hnufual phah sdeuh lo maw kan awmna kil khawr tuk hi tih te pawh ngaituah na ah alo lang a.

Kan han thlawk rei tulh tulh a thawhna an han in her muai muai te kha ka lo rap ru khawp mai a, mahse midang pawh engtin mah an awm hlei nem tiin melh ru zuk zuk pah chuan ka in sum ve hram hram a, rilru ngam tak in ka chuang lo ve khawp mai, tet laia tawlhpanal leh tawlailira chuan pawh kha nuam ka ti fe zawk khami tum kha chuan..Chutah eitur leh intur an lo sem tana, An bottle a tui rawnsem te chu a bottle kha a nalh ka tih em vang in pahnih ka la a, pakhat phei chu ka bag ah ka dah tha daih nghe nghe a. Darkar kan chuan hnu chuan Kolkata khawpui chu alo lang ta uarh mai le, khua a la thim lo bawk a kawnga motor tlan leh mikal te pawh chu an lang chiang thei ta hle mai a, Thlir anuam kan ti khawp a, tet laia ral hla tawka Airbus thlawk kan han hmu a,kutzungte pawh tiat lo in an lang var vo maia, thei pa tawp a au in kan lo bie bie a lactobonbon sweet min lo hawn rawh aw ti paha a lantawp thlen kan au lauh lauh te pawh mitthla ah lo lang thar a, tlema rual u ten,chanphai tang chuan airbus hi a ri pawh ahriat theih a Thlangra tiat in alang thei an tih ngat phei kha chuan aw,champhai kal kan chak zia te kha…..



Kolkata ah antum tur runwaya an han in sawh te kha aw ha, thin hi phu dep dep mai a,chutah leh kan han chhuk a,aruk tak chuan bangalore lam kal tur te chezia kha a ruka en kar kha angai a,bus in min lo hmuaka kan han lut ta a .mi an lo awm deuh thup tawh a, kei lah pek chu a kawng amam tho tiin vawntur pawhchu vuan ta lo chuan pitar hnung ah chuan ka dingve ta al a…Beisei lo tawp thil alo thleng ,eng ti zia nge mawni hmun rualremlo awm nge bus chian loh nge asawrh ta bup mai le ,kei lah in ring hek lo ka hma a piatar ding ,mahni pawh ina in dawm nghet theilo anga tih tur ,thei leh theiloa ding ve tawk tawk hnungah tak mai chuan kan zuk nam dawrh mai chu,a iak ri thawt a,a tarmit leh halema leng dawrh mai chu zahthlak tih piah lam hi ani. khuk theih seng chuanka khu chem Chem ngei ang, min en ta luai luai mai chu zah thlak tih piah lam ani, Vanneih thlak tak in eng tin em a awmlo hlauh a…

Kan han chhuk ta chu.thenkhat te chuan an thawmhnaw lo chhuah nghak in an lo ding thap mai a,kei chuan ka ticket chu show in a thawk pakhat chu ka va be rawn de de a, a lo fel khawp a, tha deuh a min lo bia in, Bangalore kal tur inia,nang chu ti hian lo awm tawp rawh Bangalore ah I thuam chu I la dawnnia tiin min hrila. Tichuan Bangalore lam kal ve tur te bula ah chuan ka awm ve ta a, Hmeichhia vek an nia,an fel in kawma biak te pawh annuam em em a,chanchin te kan in hrilh a kan ti ti liam liama,darkar khat chu alo ral hma khawp mai a.Kan thlawhchhuah leh te pawh ahun dawn tawh a,Chutah amipa awmchhun ka nia tiin,coffee khilai kan tum a,ngati the reng nge mawni an duh lo vek a,mahse keimah in ka in tho mai ang ka ti laklawh tawh ka tia ti chuan coffee no khat ka va lam,Rs 10 kan pe mai chu a nghak tupa ngaihdan ali nilo nasa mai , ani Rs 30 lo niin,chutah ka kalpui ten an lo induhloh pawh kha alo awmhle mai,ka tan pawh a lawmawm hla mai ka ti rilru a…

Tichuan thlawhna lam pan chuan kan chhuak leh ta a, baidai baw harh an tih ang deuh in,bus achuan pawh chuan a nghet thei angber chuan ka in vuan tawh a. kan thlawhna chu aizawl ami ai kha chuan lo lian fe zawka ,mi za tel kan chuan ngei ka ring, airhostess pawh anlo tam suau suau khawp maia,t langmi hmel pawh a awm ve nghe nghe a han biak te poh kan chak viau na a,mahse ti leh lo mai the ang tiin ka insum leh ta zawk a. kan thut na tur ah kan han thuchu Tv te hi kan hma ah alo awmvek chu niin,chuatan earphone te min lo sem veka, kan thlawk tan leh ta a,tun ah chuan a vawikhatna ani tawh bik lo nen ka ngaihangam ve tawha. mahse ka bula thu mi ang em em kha chuan ka muthlu ngam lo thung. Eitur an lo sem a, a tui reuh bawksia,dawhnawn theih se kan ti khawp a,chuan thingpui an lo sem leha,bawnghnute, thingpuife,chini apack vek in an lo sem a ka la double leh vek a chupoh ka hawn duh vang ani…zanlam anih vang in pawnlam erawh athim vek a.hmuh theih a awmloh vangin vai film te chu ka en ve ta ringawt a.darkar chuang fe kan chuan hnu chuan Bangalore chu kan thleng ve ta a, Bus pawh alo ding nuala, tichuan min phur pheiin bungrua chu kan lo chang ve ta a. ka chuanpui te tan a tih sak theih hnuhnung ber tiin an bung rua lo lak pui chu ka tuma. ka bungrua chu alo chhuak hmasa pawl ah atela, tichuan ka lo lak chhuahpui zel a,ahnuhnung ber ah Lengpuia ka tawn thar ta chu alo chuaka.s awsaw ka bag chu ania mahse arit nia aw ti in min hrilh lawk a, mahse kei chuan engah vak ka ngailo.chutah le kan zawn alo thleng chu awlsam tak han khai kan tum chu alo rit khawp mai, ka zo der lo keimah zawk chu ka tlu a conveyor belt chuan bungraw zing ah min tawlh pui ve ta mai chu.mi nuih ka tiza ngang aniang vai ho pawh annui thu maia. kan han in siam fel zawh chuan anni chu ngai chang lo chuan ka in nawr chhuak ta a,ka hmanhmawh luat nge atawpna tan ka hma a kal vaipa ngalrek chu ka va nawr chu niin ,a thinrim hmel khawp mai a,kei chuan nuisang in sorry sir tiin ka kalsan a,ka hlau ve khawp mai kha chu,a palian ropui sia..ti chuan Taxi chu ka la a ,chetsual tam hma in tiin airport chu ka chhuahsan ta nghala. Tichuan kha mi ni ka thlawhna chuan hmasa ber ni zahthlak tak kha nuih tizatu alo nita ani….

Tuesday, May 24, 2011

INTERNET LAMA KA LENLUH THINNA TE

Khawvel changkanna zar ah kan mitthla phak ngai reng reng loh computer te chu ka han nei ve a,High School ka kal lai ami kha Computer kha ka hmuh hmasak ber na nia,ti chuan kum sawm poh ala ral lo tih in mahni dawhkan ah thu in,internet hmang in duh duh kan hmet chhuak ve ta der mai...
A hminga Enggineer zirtura phaia ka chhuk hian email poh hi ka la hrethiamlo ani ber,computer shutdown te chu ka thiam ve tawh na a,internet lam ah kha chuan Builungtawk ang hmak hi ka ni mia a.Mahse khang hunlai engmah selo kha ,thianpa Architech republic vengami Hriatpuia kan senior a awma ,ani khan min hrilh peih em ema,mahni in hai kuak na tham fe kha chu min hrilh ang,ani vang liau liau a khawvel thil changkanna lam te pawh hi ka thut hmun ah ka lo hre ve thei reng hi alawmawm hle ani..
Engvak chu ka ti loa,ka thiam hlei lo a,mahse tumlohna ram ah mahni a awm tak ah chuan internet hi ka hunawl hnawhkhatna mai bak ah ka hun khawhral tamna alo i ta der mai...chung ka hun hman tamna leh ka tlawh zin deuh deuh te kan tar lang ve mai mai teh ang

1.Misual Hei hi chu internet ka khawih apiang hian ka lut hmasaber ziah a,mizo Website awmzing ah chuan atha ber ti ila ka sawi sual awmlo e,ID te pawh ka nei ve nghe nghe a .An thu atha in,a enkawl tute fak awm tak anni.

2.Lawrkhawm hei pawh hi Mizo website ah chuan tha ber dawttu ka ti kei chuan,nitin ka lutaa,bengvarna atam hle,ID pawh ka nei ve a ,mahse ka hmang khat,Misual.com nena han khai khin in,a member te hi an in se lawk hloma,an innel in an in fiam na thei a,keini ang tan chuan lo inrawlh ve vak hi anuam lo thin a...An mahni chhungkaw chhung ami tan chuan a tha in aniuam khawp ang ka ring.

3.facebook hei hi chu saawi vak ngai awmlo e..hun awl hnawhkhatna tha,hun min ti neilo tu nuam bawksi ani ve tlat..

4.thezozamtimes Hei pawh hi ka lut ve fo,daily news anih na ang in,nikhat vawikhat luh hi atawk viau,a kham awm loh thei khawp...

5. vanglaini Mizo te nitin chanchinbu chhuak ah chuan ani hi an laktlak in tlawh aman hla bera.An update tha ber bawk..Thawhtan - inrinni hian chhiar tur min fah tha thei hle ani...

6.Asiantown Saptawng a inziak ah chuan he site hi ka tlawh ngun khawp mai.A thu post te leh video post te hi a thalai angrenga,funny tak tak atam bawk nen luh chu anuam ve theikhawp mai....

7.Goalindia Football lam ah chuan hemi hi atha in a huam zau ber a,ka lut zing ve khawp mai..

8.Zoin Hunawl ngahdeuh leh hman deuh tum hi chuan ka lut ve thin a,khi lam unau te hi belhchian andawl in an fakawm khawp mai, an thu te atha theia,chhiar amanhla thei khawp mai...hun ngah chuan lut ve ziah bawk...

9.Champhai mahni khaw chanchin chhiar na tur awmchhun ala ni hrih bawk a, thuthar a awm hi chuan ka hmaih ngai lo,mahse khawpkham lo khawp mai.A enkawl tu Pu Sangtea hi mimal tlawmngaihna a enkawl niin ka hria a,a khawpkham awm loh rual rual erawh chuan a fakawm in,a in pekna a ropui hle ani.

10.zofooty anni hi an la tharlam bawk a,mizo ziak sport lam ah chuan chhiar anmanhla theikhawp mai,a chang hian an update har deuh thin e tih loh ah chuan ha2...

A chunga mi te hi ka luhtamna deuh te annih vang in kan thai lang nuaih a,heng bak ah hian ahnuai ami te poh hi ka lut ve fo tho mai..

CNN
BBC
NTDV
Relticket
Thlawnaticket
inkhelhresult
fantasygame
film donload nan

Friday, May 13, 2011

ENDOSULFAN

Endosufan hi kum 1950 bawr chho vela tang khan Germany ah hman tanni in tun ah hian khawvel hmin hrang hrang sh ksnlo hmrlhrit chho ta a.A hming dsng ah chuan Thiodane an ti bawk a. Thlai te insect laka vennan an hmang ber a. Thlai tharchhuah chi hrang hrang 29 vel hi insect chi hrang hrang 60 chuang lak ah a veng himthei nia sawi ani. Heng wheat,cashew nut, thingpui,coffee china hmun ah te an uar hle a.Hmun thankhat ah phei chuan Thing ,thingnget lak vennan te pawh an hmang ani. Chemical Name 6,7,8,9,10,10- hexa chloro- 1,5,5a,6,9,9a- hexahydro – 6,9- methano- 2,4,3- benzodioxathiepine-3-oxide niin.A Chemical Formula chu C9H6Cl6O3 ani a. Mei (Fire) a man thei lo a, kan hmuh ang hian chemical chawhpawlh niin rannung thanan leh thlai te vennen a hman thin ani.american Sciencetist te sawi dan chuan kum 40 chuang kalta a hman an khap tak DDT ten en khan chemical lam ah chuan in ang thuak niin an sawi.


Endosulfan te hi rannung thahnan chen tha viau mahse a hmang tu mihring te tan pawh thatlohna tam taka lo nei ve reng tih hriatchhuah ni a.Uluk taka zir in engtiang chiah in nge mihring tan a leh kan channa boruak(environment) ah hian effect aneih tih te chhui chian niin chung a an hmuh t echu,A siam chhuah lai in emaw a hmanna hmun ah emaw te,lei boruak leh tui ah te leng vel in chung te chu a chakna(concentration) azir in hmun hla tak tak thlai china hmun mai ilo mihring chenna thleng in a lo thleng thei in a kum tel te pawh a hlauawm dan ngai reng in a awmthei ni a hriat ani a.Tui ah a in chiahzawp thei lo a khawilai mihring tui tlanah tea lo awm fuh chuan ran leh mihring ten eiin an chhiatpui thei ve bawk ani. Chmau ni lo entirnan vaihlo kha an chin lain he rannung thahna hlo hmanga lo enkawl anih chuan ahnu daih ah mihring in a zu fu nih chuan khami khu atang te pawh khan ala in kai chhawn theih bawk ani.
Endosulfan hian eng ak tak in nge effect mihring te ah chiang tak leh bik taka a thatlohna sawi mai tur te vang mahse,hun rei tak in awmchilh chuan hriatna thazam,kal,lung natna te bak ah cancer thlenga thlen thei a hriat ani a.A bik in nosen leh naupang ah a effect nasa hle ni ahriat niin,a hnuaia thlalk ho hi nopang endusalfan vanga natna(Victims) vei te thlalak thenkhat ani a,an khawngaih thlak hle ani


India ram chhung lam lo en dawn ila. Chumi hma in He pesticide hi athat lo hem avang in European Union, Australia(banned in 12 oct 2010) ,New Zealand(banned in jan 2009) te bak ah ram hrang hrang 63 chuang in hman an khap (banned) tawh a.mahse India ah hi chuan Kum 1980 chho atang khan la hman chhunzawm zel hrih ala ni.Tun ah phei chuan India ram a hman tur mai nilo in ram pawn ahman tur thleng ina a thawn chhauk tawh nghe nghe ani. A hming Endosulfan tih chu hming hrang hranga vuah in Thiamethoxam, Coregen, Imidacloprid te tiin litre khat hi Rs 700-3200 ten lei tur a awm ani.(A hnuai map alan ang hian kum 2007 kuma india ram hmun hrang hranga Endosufan an hman dan ania,kum 4 hnu ah hi chuan hei aia tam tur ah ngai tai la an khap si loh vang hian engzah tak ni ang maw)


Sawi tawh ang in India hi tun ah chuan khawvel a siam chhuak tu lian be rte zing ami alo ni t a a.A siam chuak tu company lian te chu
1. Excel Crop Care,
2. Hindustan Insecticides Limited
3. Coromandal Fertilizers
Kumkhat chhung in 4500tonnes vel india ram a hman tur bakah 4000tonnes vel rampawna thawn chhuah tur an siam thin ani.
India ram chhim lam Kerala a district pakhat Kasargod hi Endosulfan siamna hmun ni in,nopang lam ah effect anei nasa hle a,doctor tena n zir chian hnu in mipa tan chi thlahna lam ah te pawh harsatna nei niin an sawi a .The Pollution Control Board of the Government of Kerala chuan nikum 10 nov 2010atang kahn hman a khap ta a.amah erawh chu kumin thleng khan a siamna hi al awm a.Mi thahnem ngai te bak ak Politician te tlang in an do a,an beia hmanni khan a siamna pawh ti tawp tur in EU thut khawm khan thu tlukna siam ani nghe nghe ani…



Kan zoram ah hian Endosulfan hi kan hmang ve em tih erawh ka hre lo ,mahse a that loh zia hiin hrilh thar leh ila,kan ram hruaitu te pawh hian a that loh zia hria inkhap bur na dan te sian sela,MLTP act ai chuan kan chhawr tangkai ngei ang le…

Wednesday, May 11, 2011

KHUMFA (BEDBUGS)

Khumfa han ti ila chu a tam zawk hi chuan kan hre kher lo maithei..mahse Bedbugs han tih erawh hi chuan kan hre lar fu maithei. Tunlai huan ah chuan khumfa nei nih chu a zahthlak in a tawp thlak ah kan ngai tawh hial ang. Khumfa hi khawvel indopui II hma lam khan USA ah lo hmuh tawh niin,DDT hmang khan an lo do let ve mai thin.Indopui a zawh hnu khan hmun hrang hrang ah a lo darh chho ta zel a.mihring taksa,thawmhnaw leh ramsa thleng in a in kai darh theih ani.
Khumfa puitling te hi a an rawng chu asenuk (Reddish-brown) ni in,an pian hi a sawl a, an taksa dung zawng hi 4-5mm a sei te ni in a vang zawng hi 1.5-3mm te ani tlangpui bawk. A note keu hlim erawh hi chu an rawng hi eng(lighter) deuh zawk in an buang deuh thak a,an lo thanlen hnu in an rawng te hi ain thlak chho ve zel ani.



Khumfa te hi −10 °C (14.0 °F) ah ni nga chhung an dam thei a. −32 °C (−26 °F) ah erawh chuan 15mins vel an dam thei thung. 45 °C a lum ah te pawh an la dam thei thung bawk.Tin Carbon dioxide tamna hmun ah hian an khawsa rei theilo hle
Khumfa te hi thisen dawt thin insect (hematophagous)an ni a.Thisen lum eng thisen pawh an duh vek a.Thisen dawrttur dang an hmuh loh hian mihring te hi an bei mai thin ani. Zan thim ah an tawmkuk atang alo chhuak in mihring thisen chu lo dawt in an puar hnu ah an tawmkuk ah chuan an let leh mai thin a,thisen dawt miah lo pawh hian a note te hi thla 2 vel chu an dam in,a puitling tawh te phei chu kum khat te pawh an dam thei bawk.
Chi an in thlah pawh hian a pa(male) chuan a nu(female) pum chu titet in a serh chu a thun lut a,ti chuan anu pum chhung ah chuan a chi (sperm) chu thun in a nu chu alo rai ta thin ani.A chang phei chuan anu leh apa te chu inhai ve in apa leh pa lo in pawl tum te pawh an awm ve thin niin mi thiam te chuan an sawi


Khumfa sehna hnu hi taksa ah thosi te ang em em in a thak ve nghal vat loh avang leh zan muthilh laia min seh thin avang hian khumfa ka nei ve lo tih mai te pawh a awl hle. khumfa seh hian taksa ah lo bawl chhuak in alo sen a, rei lo te hnu ah a reh ve leh mai bawk a thak na lem lo ani..A nih I khum kil kar,dawhkan leh thuthleng,bang leh poster tar kar te kha han en thuak la.thil bal dum bet I hmu nual em a ..chutiang I hmu anih ngat chuan a khumfa chu hmu lo mah la i in ah khumfa an awm ngei ani tih pha hauh suh ang che..Khumfa te hi hmun biru tak2 ah an awm thiam em em a hmuh mai te hi an har hle mahse uluk taka en chuan khawimaw lai kil kar te ah te hian an lo awm khawm ve a,an tui te pawh alo awm nuaih thin ani…An mahni tak aiin an sulhnu atang in chhui leh hmuh an awl zawk.
Khumfa hi in a neih tawh chuan a za aza hi atihrem theih lo ti la kan sawisual thui awm lo e.Ram changkang ah te chuan damdawi leh chemical hmang in expert an ruaia khatiang kha keini ah chuan arem ve loh avang leh mahni thiam ang anga tihrem tum kan nih avang in thah mang hi anhar hle a ni.Insectkiller kan tih ang te leh eng spray emaw hmang in han kap pawh ni ila,an chau a ahnu ah chuan an harh leh thei tho ni (keimah ngei in ka test a Baygon insect kiler india siam hian ka kappa,atir chuan an chau nge an let ve tawpa mahse ahnu 10mins ah chuan an harh in an vak sawn leh tho..)khumfa te hi sawi taw hang in thah kim an hara,chemical han hman vak te hi mihrng te tan a tha mang bawk si lo..A nei tan chuan a manganthlak duh khawp thin mai??
Phai khawlum a Institution hostela awm thenkhat te hian Khumfa chu innei ve ngei ang ka ring,Thing khum ah hian an tam duh em2 a thah kim an har si,tuiso chial ten kei pawh hian kan leih a tir chuan reh ve mai mahse a hnu kar khat ah hia chuan an lo awm leh thin a.ka thianpa phei chuan min seh ka hre ngai chuang lo lo awm mai mai tehse tiin a that peih tawh lo hial a…Mattress te leh khum te hi uluk tak en kawl in, polythene a lukham poh pack vek hman hi atha khawp mai..mutbu kar a an awm tawh phei chuan an dinhmun atha hle..kan thawmhnaw hak lai kan dah te kha khum vela tang ahla thei ang ah ni se,akhat tawk a veh reng pawh atha hle…

(Vawin poh hian haw dawn tawh aruai ah k akhum chu ka laminate a ,matress te pawh thiat vek in tuiso in ka leih vek a chuan bedshhet pakhat in ka thuikhawm leh veka,rilru ah alolang ema ka post mai ani e....khumfa awmlohna ram Mizoram ah haw chak tawh e...)

Saturday, May 7, 2011

INKAWP



Ingaihzawnna chung chang ah hian engteh ual chu ni lemlo mah ila,ka mit leh beng a tunhnai a ka hriat hian mak ka ti a,ka vei riau a,awihawm loh ka ti bawk sia mahse a ni miau bawk si…..
A s tory chu hei hi a ni, Final year kan ni ve tawh vang in nikum lama architect tur a Bhutan a tanga lokal te chuan kan batch chu min rawn bel deuh chawta.An mahni rawn hruaitu nu te nen lam khan keini pawn kan lo buaipui ve a. Kan nula lo awmthar te pawh chuan u en in avai in koh dan tak in bhaya tiin min ko ve thin nghe nghe a mahse keiman ka duh loh vang in mi min koh dan pangai in mama tiin ka in koh tir a. class an tan a thla 2 em aliam hma chuan an zinga pakhat chuan hnamdang rampawn ami kan junior tho nen chuan an in ngaizawng nghal der maia.Tin, midang pahnih pawh chuan ngaihzawng an nei leh ta maia , an fel in min zahder em em tho a mahse rin ai tak khan an tuanrang hlom kha mak kan ti angreng a.
Ka sawi tumber a tir angaizawg nei hmasa ber nu hi a bialpa Dubai lama khawsa anni bawka sum hi an ngah niang,5 star hotel ah ngat chawlh leh weekend te an va hmang dun thina. .Hun aliama university exam a lo hnaih chuan kan senior Naga thenkhat pawh subj ba pe tur in an lo chhuk thla leh tana. Thla liam ta mai khan kan Lodge ah Mopin Arunachal ho hnam peng pakhat festival kan lawm a .Tah pawh chuan kan Junior hmeichhia te leh Naga pa kan senior te pawh chu an lo in hmel hriat chho ta a.Naga pa pawh hian engg zirlai ve tho khawhran ah ngaihzawng neiin a awma, ani pawh nikum lam tang tawh ina ava zin in kar chuang fe2 hotel lam ah hunt e pawh an hmang ve tho a. Tun thleng ina an la in ngaizawng renga..
Chutia Mopin kan hmanzawh atang zan thumna vel ah chuan hmeichhe ho chuan min rawn phone ka thianpa number chu min rawn dila, ka thawn ve maia ti chuan enge thleng ka hre chhunzawm lo…karliamta khan exam kan neih tawh vang in room ah lehkhazir in ka thu a.kan hmeichhe nu chu dar 2pm vel ah lokalin rei lo te a awma ,ka chhuak lawk dawn a tiin a kal leh maia. Tlai alo nih in IPL en tur in naga ho lodge a kan TV room chu ka pana.a opposite room chiah chu kan thianpa ber room chu ania a,tlailam dar nga nih chuan kawngka rawn ri rawk rawk a .anni pahnih hmeichhia Bhutan nu leh Naga kan senior chu an lo chhuak dun ta maia…Min rawn en a an nui vur vur ringawt a engmah phei chu an sawi lo ve ve a an kal chhuaka..
Ka ngaihtuah chhunzawma mak ka tih em em chu anni pahnih khan ngaihzawng annei ve ve a. chutah ngaizawng annei tih an in hre ve ve chunga fianrial hun an han hmang thei kha mak hi ka ti a.Lo in bia in phone ah te chuan lo inkawm se, thian ho zing ah pawh lo infiam bawrh bawrh se ka se thiam lutuk.mahse kar khat erh awrh chauh inhria,kawplai nei ve ve si in a fianrial hun an ahan hmang dun thei kha mak tihna ka nei a.
Hetiang nag mai mai hian a mi in ngaihzawnna hi kan lo lak ual au thin le….. Nupui pasal han innei ila khawlai khawi ilo kal hnu ah hian kan lo kawp tawh ten en hian chhungkua hian kan in pel suau suau mai anga rilru ah hian hunliamta hi alang uarh uarh duh mai awm mange aw ka ti…??
( He thu hi atak2 anih rualin mimimal chanchin han in ziah sak pawh ka inthiamlo angrenga mahse an hming engmah ka thailang chuang lo a pawi lo tur ah ngai ila.Mizo anni lo bawk a,he thuziak hi lo hmu pawh nise an hrethiam chuang lo ang ha2…..)

Friday, March 11, 2011

Thlawhna ah ka chuang ve a - Part 1


   Masi ruai kan theh zo deuh choh maw tih ah vai thiante hnen atangin phone call ka dawng a.Jan ni 6 leh 7 ah practical kan exam dawn an rawn ti ta mai …Masi chawlh hmanga ka chhuk lehna tur rel ticket ka lak pawh 6 jan ah Gauhati tang nisi.Chutah lohtheih loh in Thlawhna a kal a ngai a,rangtak in kan chhungte Aizawl lam ami te chu arang lam a Trivandrum  awmlo pawh a Bangalore thlengtal Thlawhna Ticket ni 4 emaw ni 5 ami lo la tur in kan in chaha.A awm chhun ni  5th  mi  Bangalore thleng chu Rs 13k chuang in an lo la tawp mai a.

            Kan chhuah ni tur a lo thleng a.Aizawl atang chuan Lengpui pan chuan kan tlan ta par par a,kawng chu kan ram hruai tu ten Rulngan pa angzar anlo thin ang kha niber in ka hria , alo mam tha em me maia,nuam veu veu tak ani.Tetlai fur khaw nal kara motor tang ke slip kan en thin na hmun nen chuan in ang lo tak ani. Kan mi hausa te zin lam leh hawlam khan ani bawk a zahpuiawmloh khawp mai,silchar lam kawng ah te hian zin ve in Sumo hnung ah te hian thu ve se, Kawng chhia hian han thap chho ve tak tak se Assam ram chhung kawng pawh hi an timam duh main ka ring. ka han in ngaituah thla neuh neuh a thlawhna ka vawikhat chuanna tur ani si, chutah hmelhriat nei lawk bawk si lo,ka huphurh ru khawp maia.Ka rel chuanna hmasaber tuma ka pawhdin te kha ka hrechhuak thar leh rum rum a.Tuntum chu engthil mah a nuihzat thlak zawng emaw a pawi zawng in ka ti tawh lo ti in ka in ti rilru a.
            Tlai lam dar 3 kha ka chhuah hun tur ania a, a lehkha a alan dan chuan Dar 1 ah in report tur an tih vangin Dar 1 hma a thlen hman loh hlau in kan hmanhmawh khawp mai a. Lengpui airport hi akal chu sawi loh, Ruotmawii lokal tuma an hmuahna TV a kan lo en kha ka hmuh chian ber ala ni awm e. Kan han thleng a,motor te park fel hnu chuan kan lut ve rawih a.Mi an lo in tlar thup maia,Dar  1 a pelh deuh tawh avang in ka chuanpui tur tr anniang a ti in ka in tlar ve tawp maia.security hcuan ka lehkha an han en chuan,’ka Pu nang chu dar 3 ah daih tur ania,lo la nghak hrih rawh sawtah sawn’ tiin thutna chu min kawhhmuh a. Chutah rilru ah chuan ‘Tu Pu Nge’tih hla lo nghal a. Lehlam hawi a nui chung chuan ka in nawr chhuak leh a.Thlawhna akhat tawk in an lo thleng renga,ka chuanna tur ani ang a tiin Gallery atang chuan ka chhuk ve ziah a, ka chhuk dawn apiang in min thlahtu te nen chuan kan in chibai in kan in mangtha ve ziah a.vawi 5 dawn lai chu kan in thlah hman in ka hria.
            Dar 3 alo nih chuan kan thlawhna tur pawh chu alo thleng tawh a. Au rinna chher leh fiah lo tak chuan Kingfisher Kolkata a kal tur te in report thei e rawn tia. Beidawn hnu lam ah chuan ka in nawr lut ve a a.Ka bag hlui ve tawh tak. Inhnawh khat ve tun tawh mai chu scan tur chuan kan dah ve a,Ka bag pakhat erawh chu ka ak a.Ka hlau ber chu an scan hun ah ka bag a ka dah ho kha an hmu thei awmsia. Choak ka perh nan ti a Sairawkherh ka dah kha an hmu anga,min lak chhuahtir ang tih kha ka hlau ber a.A chhan pawh nula chhelo tak tak kha an in tlar ve thum bawk si vang ani.Thin phu dep dep a ka nghah hnu chuan engmah an sawi ta lo athawk khat nan thaw huai a.Chutah Ticket te kan han ti fel a,kan kal dawntak tak ta ni a lan vang in min thlahtute lam chu ka pan a kan in mangtha ta tak tak a. Waiting hall a luh dawn chuan kan Bag ah bakah kan kekawr ip thleng in min lo dap vek mai lo ni a. Ka bag an han hai chu Chawhma lama Zion street a,Pitarte zawrh Nawhlung ka lei thar, A zuar tu Pitar hnen a Vairama ka ken tur ka tih vang a,phur tak a a nawhlung neihzinga sei tha ber min pek chu ah luh an phal ta lo a.Chutilai kar ah an phawrh chuak ta hu hu mai.Mi dang ho chuan min en haw hlawm, engemaw ti zawng tak kha chuan Burma Tanakha tlawn te pawh a ang a, Lo nita pawh nise tlangval pumpa ken tan chuan awm bawk si lo.Min entu thenkhat leh ka bula intlar ve te pawh chu an nui vur vur hlawma a.Enge maw ken an phalh loh khatiang mai mai te chu ,Pilot te hnen ah ‘He kan chuanna thlawhna hi Kolkata ah tum lo in Delhi a  tum tur ani, thu in awih lo in awm chuan Nawhlung hian ka chhu hlum ang che u’ ka tih an hlau ber a mawni dawnni.Vanneih a siam in pakhat chuan I Thawmhnaw dahna zing ah va dah ve rawh tiin tha deuh in min hrilh a,ka bag chhung ah chuan ka va dah ve  leh ta mai a.
            Chtia kan lut chu mi an lo thu deuh hmur tawh a. Tlarhnung ber ah chuan Hmeichhe tleirawl ngo no zet mai hi amah in alo thu a, inti polite tak in thut rem leh rem loh te chu kan zawt ve a. Chutah abul cheta thut nghal chu ka in thlahrung ve deuha, thutna pakhat dah awl in a kiang ah chuan ka thu ve a.A hmel ka  mitsir thin, mi biak a tum hmel loh emai tiin be hmasa tu nih kan chuha. Aizawl khawiveng ah nge in awm nang ? kan ti nghal ringawt a.Lunglei khua zawk kan nia,Serkawn ah kan awm an ti chu rilru ah sap missionary te an lo lang nghal a,Sap thlah kal zel ini em ka ti hman thelh a,ka in sum hman hram zawk a.Kan be chho tan a Bangalore kal ve tur anih thu te leh kan Thlawhna te pawh a in an zel vang chuan a bula awm hnaih chu tha riau in ka hria a.Chuti lai kar ah lo chhelo zek bawk nen. Kan kal chhuah hun dawn chuan inthiarna ah luh aduh vang in,ka Bag hi min lo en sak aw tia, phur tak in ka lo aw hmiaha, chuatah in tih lak mark that duh in,ka bag ah nen a bag khai chung chuan chhuak tur chuan ka in line ve a.Alo let leh chuan ka hma ah chuan kan dintir ngei a,a lawmthu sawi hmel te kha Vainula samkir saluar ha ho ai chuan hmuh a va nuam tak em aw.

            Thawlhna chu ka hnaih ta tual2 a ka rap deuh ti tih tlat a,riru ah thlawhna tla vel te lo lang uar uarh a, ka tleirawl tawn thar chua thian alo la nghah duh vang in ka kal san ta a.Ka lut dawn ta tak tak tep tawh ,kailawn rahka ah kan pen chho a chutah leh vai nula pathum chhelo tawk tawk mai hian Good afternoon sir min lo ti pah a min lo nuihseih hmel han hmu kha chua  va nuam em aw.Filmstar te pawh an ang a,ka lak ah beisei an nei niang annuih dan hi,min star a ni hrim hrim han ti dawn ila hmel ah eng ak ni bik si lo,ka lo kal muang deuh nge ka hnung ami te chuan min rawn nam avang in an lo dinna bul chu ka kal pel thei hram a.Ka thutna tur te kan thlang chu duhthusam ang ngei mai in tukverh bul ka chang a,ka bul ah chuan mipa pakhat hi alo thu ve bawk a.kan han in rem fel chuan air hostess pakhat chuan instruction hi arawn pe a,a hmel leh pian mawlh mai chu ka lo en a, eng eng nge a rawn show pawh ka lo hre lo. Seat belt vuah na chang pawh ka lo hre lo a ahnu ah min rawn hrilh leh a. kan han thlawk chhuah tur an tlang ri vung vung a chutah kan inkap chhuak chiah mai chu nuam hi kan ti khawp a.