Thursday, November 20, 2014

SOLAR ENERGY IN BELCHIANG ANG AW- I

Kan hriat thin mahni se a la hre lo te kan awm tak in a ttheih anga chiang tur in han sawi chho dawn ang aw niang. Kum vaibelchhe 4.6 vel kal ta atang khan Ni (Sun) hi, Planets,asteroids,comets, etc ten an hel kual vel a. Kan awmna lei (Earth) pawh hian Ni khi a hel kual ve a. Ni a helna kawng ah erawh hi chuan a sawl (elliptical orbit) zawng in a hel a, Ni (Sun) hi Solar System lairil (Heart of solar System) an ti hial ani. Ni hi Ball ang mai a mum leh lian hi Gas hydrogen and Helium in fin ani a, hydrogen atoms hi a atam em em a.Nuclear Fusion reaction ( Atom laimu zang zawk te in fin in laimu rit zawk a siam chhuah dan sawina) vang in Hydrogen atom te hian Helium an lo siam a, Hydrogen nuclei 4 hian helium pakhat a siam anga ngaih ani. Chung zawng zawng chu Ni laimu(Core) ah a insiam reng a, chu vang chuang ni zung chakna (Energy) namenlo a insiam chhuak reng mai a ni..
Ni hi kan awmna lei aiin alet 110 vel in a lian a. Tihian entirna siam teh ang, Mihring hi mita hmuhtham loh khawpa te lo ni ta ila, kan awmna lei hi 1.3cm (sunhlu rah tiah vel) lo ni ta se, Ni chu 1.5metres vel a lian ani daih ang. Ni laimu-a a chakna(energy) insiam kha kum maktaduaih chuang hnu ah a hmai (surface) alo thleng ni a chhut ani a. kan awmna lei atang in Ni hlatzawng hi a kiar/hla lai ah 150,000,000,000 metres vel ania.Ni zung chakna (Sun light)hian second khat ah 30,000,000 metres a thleng hmana, tichuan ni eng hian kan awmna lei lo thleng tur in 500 seconds ( 8Mins 20 secs) vel a mamawh a, a zim lai/hnai lai ah 147,000,000,000 metres vel ani a, helai hmun atanga nizung in kan awmnalei thlenna tur in 490seconds (8Mins 10 secs)bawr vel angai ang tihna anih chu. Ni Chakna hi direct in dawng dawn ni ila keini nunna nei te tan hian a hlauhawm em em a. Kan Pathian hian thil hi alo siam thiamkhawp a, Ozone layer kan tih mai khan heng Ni zung/ chakna te hi alo thlifima,a then te chu a lo thawn let leha, kan awmna leia lo thleng te hi chakna(energy) alo hniam ta a, chung ni zung chakna thenkhat te chu evaporation atan, tuifianriat, lei leh thlai ten an lo hmanga,ala bang te chu electricity siam nan kum tluan in alo tawk em em ani.

Awle, thupui lamah lut chho dawn ta ila, Solar Electricity chu enge ni ta le? Ni (Sun) chakna kha Solar Power Plant kaltlanga electric siam chhuahna hi ani a.Engti fakau a chakna (Energy) hi Ni ah hian alo awm theih kan ti mai thei. Ni zung chakna chu Ni laimu (Core of sun) atanga lochhuak kan tih vek kha a ni a sin.
Sawi zel mai ang aw, Aizawl hi 92.72oE and 23.73oN a awm kan ni a, Ni Zung hi kan dawng tha viau a, a chawhrual in Ni khat ah Sq metre huam chhung ah 4.68 Kwh ( 4.68kWh/ m2/day) a khawl thei ani. Kan Calculator hmanlai te kha han en ila, chung Ni zung/ Ni eng hmang chu kan hmu nual ang, Off pawh angai hranlo a, eng hmang khan a in chawm nung mai ani, akum tel fe kan hmang anih hi. Ramchang kang ah te chuan Traffic control nan te an hmang na sa a, tin, Street light ah te pawh Mizoram ah ngei pawh kanhmang chho zel tawh a. Street light ah phei hi chuan Sensor a awm a chu chuan tlai khaw thim leh zing khawvar ah automatic in a in on in a in off tir thei a sin.In lam ah pawh hmang kan tam ta zel a. Tun ah pheichuan Aizawl ah pawh chhungkaw zachuang fe in Solar Inverter chu inchhung tih en nan an hmang tawh ania.
Solar plate kan tih mai Solar Photo voltaic plant hian Ni zung chakna chu Direct Current (DC) ah alo siam ta ani, chu chu AC ah inverter in alo convert a inchhung tih en nan an hmang thei t a ani. Tin Solar hmanga tuilumna Solar Water Heating System (SWHS) te pawh kan in tih hmuh chhoh mek zel bawk a. ( Tun a tan chuan a sei dawn tlat, lehpek ah kan chhunzawm leh dawnnia)